به گزارش ایراف، سی‌وششمین نمایشگاه کتاب تهران به عنوان بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی ایران، روز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت با حضور ۲۳۰۰ ناشر ایرانی و خارجی آغاز به کار کرد؛ اما برخلاف سال‌های گذشته، هیچ ناشری از داخل افغانستان در نمایشگاه امسال حضور ندارد.
مسئولان برگزاری نمایشگاه و تعداد محدود ناشران افغانستانی مستقر در ایران که در نمایشگاه امسال حضور دارند، درباره عدم حضور ناشران داخل افغانستان در این رویداد بزرگ فرهنگی، ابراز بی‌اطلاعی میکنند؛ اما برخی فعالان فرهنگی میگویند که ممکن است محدودیت‌های وضع‌شده از سوی طالبان، یکی از موانع اصلی در مسیر مشارکت ناشران داخلی افغانستان باشد.
در این میان اما یعقوب هلمندی؛ دبیر دوم سفارت افغانستان در تهران به نمایندگی از طالبان در مراسم افتتاحیه سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شرکت کرد؛ اقدامی که انتظارها درباره حضور پررنگ ناشران افغانستانی در این نمایشگاه را افزایش داد؛ اما خبرنگار ایراف در محل برگزاری نمایشگاه کتاب در مصلی امام خمینی(ره) تهران میگوید که به جز تعداد محدودی از ناشران افغانستانی مستقر در ایران، هیچ ناشری از داخل افغانستان، حضور ندارد.
این در حالی است که در سال‌های گذشته، ناشران افغانستانی به طور چشمگیری در بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران، حضور داشتند و کتاب‌های چاپ افغانستان به صورت گسترده در غرفه‌های مربوط به این ناشران به بازدیدکنندگان و اهالی فرهنگ، عرضه می‌شد.
با این وصف، آگاهان میگویند که با تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، سیاست‌های سختگیرانه‌ای از سوی آن‌ها در حوزه چاپ و نشر، وضع و اعمال شده که بخشی از آن، محدودیت بر شرکت ناشران افغانستانی در رویدادهای فرهنگی منطقه‌ای به ویژه در ایران بوده است.
به باور آگاهان، با حاکمیت طالبان، حضور ناشران افغانستانی در نمایشگاه کتاب تهران به طرز چشمگیری کمرنگ شده و در سال‌های گذشته نیز شماری انگشت‌شمار از ناشران، با تاخیری چندروزه توانستند به صورت محدود در این رویداد شرکت کنند.
مسئولان فرهنگی سفارت افغانستان در تهران که از سوی طالبان اداره می‌شود تاکنون هیچ توضیحی در این زمینه ارائه نکرده‌اند.
ناشران افغانستانی کجا هستند؟
این پرسشی است که بازدیدکنندگان افغانستانی نمایشگاه کتاب تهران، مرتب مطرح میکنند.
خبرنگار ایراف میگوید در حالی که مسئولان برگزاری نمایشگاه و ناشران افغانستانی مستقر در ایران، از عدم شرکت ناشران داخل افغانستان، ابراز بی‌اطلاعی میکنند، جای خالی غرفه‌های افغانستان، موجب ایجاد پرسش و ابهام برای بازدیدکنندگان شده است.
در دوره‌های گذشته، غرفه‌های ناشران افغانستانی، یکی از پربازدیدترین مراکز در بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران بود؛ چیزی که امسال احتمالا وجود نخواهد داشت و این امر، سبب ناامیدی بازدیدگان افغانستانی می‌شود.
تعامل فرهنگی ایران و افغانستان
جای خالی ناشران داخلی افغانستان در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در حالی احساس می‌شود که مقام‌های ایران و طالبان پیوسته بر گسترش تعاملات فرهنگی میان دو کشور تاکید میکنند.
در تازه‌ترین مورد، عزت‌الله آصف؛ رایزن فرهنگی سفارت طالبان در ایران با عبدالرضا راشد؛ معاون روابط فرهنگی سازمان توسعه و مطالعات روابط منطقه‌ای و بین‌المللی ایران در دفتر این سازمان در تهران دیدار و بر لزوم تقویت روابط فرهنگی تأکید کرد.
در رویدادی دیگر، سید روح الله حسینی؛ رایزن فرهنگی سفارت ایران در کابل که به ولایت بلخ سفر کرده، در دیدار با شهردار طالبان در مزار شریف با اشاره به مشترکات فرهنگی و تعامل خوب و تاریخی دو کشور گفت: «نمایندگی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تمایل دارد تا در حوزه‌های گوناگون فکری و فرهنگی با شهرداری مزارشریف، همکاری داشته باشد.»
او همچنین در دیدار با محمدالله ضرار؛ رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان در بلخ، دیدار و دو طرف بر تقویت پیوندهای فرهنگی تأکید کرد و گفت: «ایران آماده است در حوزه گردشگری و مرمت آثار تاریخی، فعالیت های نمایشگاهی از جمله نمایشگاه‌های قرآنی، کتاب و آثار هنری، نوشت افزار، تجهیزات ورزشی، همکاری های مشترکی را با افغانستان داشته باشد و در این زمینه تجربیات و ظرفیت هایش را به اشتراک بگذارد».
با این‌همه اما به نظر می‌رسد که طالبان علیرغم مواضعی که در دیدارهای دوجانبه با مقام‌های فرهنگی ایران اتخاذ میکنند، در عمل، اقدامی در جهت توسعه روابط فرهنگی دو کشور با تاریخ و تمدن مشترک انجام نمی‌دهند و غیبت ناشران افغانستانی در نمایشگاه کتاب تهران و ممنوعیت برخی سنت‌های فرهنگی مشترک مانند شب یلدا و جشن نوروز نیز این برداشت را تایید می‌‌‌کند.
