به تازگی گزارش هایی منتشر شده است مبنی بر اینکه هبت الله آخوندزاده، رهبر طالبان به امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه طالبان اجازه سفر به پاکستان را نداده است. منابعی از درون طالبان به رسانه ها گفته اند که علیرغم دعوت رسمی پاکستان از امیرخان متقی، رهبر طالبان به او اجازه این سفر را نداده و هیچ برنامه ای برای سفر امیرخان متقی به اسلام آباد وجود ندارد. این درحالی است که تاکنون علت اصلی مخالفت رهبر طالبان با این سفر مشخص نشده است.
دو هفته پیش، وزیر خارجه پاکستان در سفری به کابل به منظور حل تنش ها با طالبان به صورت رسمی از امیرخان متقی دعوت کرد تا به اسلام آباد سفر کند. پاکستان در شرایطی از متقی دعوت کرد که رابطه دوطرف در باتلاقی از بحران ها گیر کرده است. اسلام‌آباد که از زمان بازگشت طالبان، برخلاف انتظار، نتایج معکوسی به دست آورده و پس از آزمون و خطاهای بسیار برای متقاعد کردن طالبان به همکاری با این کشور، با در بسته مواجه شده است، در هفته‌های اخیر تلاش کرده تا بار دیگر از مسیر دیپلماتیک به حل اختلافات با کابل بپردازد. اما در این مسیر یک چالش جدی وجود دارد: دلخوری رهبر طالبان از اسلام‌آباد.
درگیری های مرزی، فشارهای نظامی و جدل دیپلماتیک میان این دو همسایه روندی از بی اعتمادی و خصومت را در جریان بیش از سه سال گذشته رقم زده است. به طوری که اکنون قندهار برخلاف گذشته دیگر به اسلام آباد به چشم یک متحد نگاه نمی کند. در این میان، تصمیم رهبر قندهارنشین طالبان مبنی بر عدم اجازه سفر متقی به پاکستان دریچه دیگری از این روابط را نشان داد: اینکه سیاست های اسلام آباد در افغانستان یک مخالف جدی دارد: رهبر طالبان.
به عبارت دیگر، می توان این برداشت را داشت که عدم رضایت هبت الله از سفر متقی به اسلام آباد ریشه در این امر دارد که سیاست های اسلام آباد به مذاق رهبر طالبان خوش نیامده و اعتماد او را سلب کرده است. از سوی دیگر، این احتمال نیز وجود دارد که آخوندزاده خواسته است با این اقدام گوش اسلام آباد را بپیچاند که کارشکنی یا فشار بر طالبان تبعات منفی دارد و اسلام آباد برای بازیابی روابط باید آنها را اصلاح کند. همچنین این گمانه نیز وجود دارد که طالبان هیچ عجله و یا هم نیازی به روابط با اسلام آباد در شرایط فشار ندارد.
از همین رو رهبری طالبان ضمن نشان دادن رویه ای مستقلانه مخالفت خود را با سیاست های پاکستان از طریق عدم اجازه سفر متقی نشان داد و این پیام را رساند که اسلام آباد دیگر جایگاه گذشته را نزد طالبان ندارد و برای تحقق منافعش باید به تصحیح رفتار خود بپردازد.
از سوی دیگر، طالبان نیز دیگر تنها به دنبال رضایت اسلام آباد نیست. سیاست خارجی کثرت گرای طالبان، سیاست دوری از اسلام آباد و یا هم به عبارت دقیق تر پرو بال ندادن به اسلام آباد را نشانه رفته است. به طوری که درحالی که متقی اجازه سفر به اسلام آباد را نگرفت اما قرار است هفته آینده به تهران سفر کند. از سوی دیگر، متقی در اوج تنش های میان هند و پاکستان با نماینده هند در کابل دیدار کرد.
این مخالفت اما می‌تواند دلیل دیگری نیز داشته باشد: گشت زنی های هواپیماهای پاکستانی بر فراز آسمان قندهار. گزارش هایی از گشت زنی هواپیماهای بی سرنشین بر آسمان قندهار جایی که پایگاه فرمانروایی رهبر طالبان است همواره منتشر شده است. هواپیماهایی که برخی از آنها علی رغم نداشتن نام و نشان طالبان به پاکستان نسبت داده شده و معتقد است که از کشورهای همسایه وارد آسمان افغانستان می شوند. هبت الله این حرکت را به نوعی دخالت و یا هم زیرنظر گرفتن از جانب پاکستان تعبیر کرده است.
تحریک طالبان پاکستان عامل مقوم دیگری است که هبت الله را از اسلام آباد دور ساخته است. نزدیکی خانوادگی، ایدئولوژی و سابقه همکاری طالبان افغانستان و پاکستان این دو گروه را به دو متحد جدا ناپذیر تبدیل کرده است. تحریک طالبان پاکستانی نیز از جمله اولین گروه هایی بود که با پیروزی طالبان در افغانستان با این گروه بیعت کرد.
یک عامل دیگر نیز در این بین خودنمایی می کند. رقابت میان شبکه حقانی و طالبان قندهاری. محمد صادق نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان در نخستین سفر خود به کابل، در اولین دیدار به سراغ سراج الدین حقانی رفت. این دیدار در شرایطی رخ داد که با ترور خلیل الرحمن حقانی، گمانه ها مبنی بر تصفیه حساب های درونی میان طالبان قوت گرفته بود. هبت الله با این اقدام احتمالا قصد داشته نشان دهد که حل هر بحران و ایجاد هر رابطه ای تنها از مسیر قندهار می گذرد.
در نهایت آنکه هرچند متقی قرار نیست به اسلام آباد برود اما اسحاق دار، معاون نخست وزیر و وزیر خارجه پاکستان برای بار دوم به کابل دعوت شد. این دعوت می تواند این معنا را نیز برساند که طالبان به دنبال آن است تا حل اختلافات با اسلام آباد را در خانه خود به انجام برساند. اکنون باید گفت که عدم اجازه سفر متقی به پاکستان کار را برای اسلام آباد جهت رفع تیرگی روابط با کابل دشوارتر کرده است.
