بیست و هفتمین نشست کمیسیون مشترک آب ایران و افغانستان براساس توافق وزیر نیرو و وزیر آب و انرژی حکومت سرپرست افغانستان برای بررسی و اصلاح سد کمال‌خان و پیگیری حقابه جمهوری اسلامی ایران و با حضور مسئولان و کارشناسان دو کشور در شهر زابل برگزار و بدون دستیابی به نتیجه مطلوب پایان یافت.
به گزارش ایراف، این نشست به میزبانی جمهوری اسلامی ایران در شهر زابل استان سیستان بلوچستان برگزار گردید. دستور کار پیشنهادی طرف ایرانی شامل موارد زیر بود.
۱. بررسی و اصلاح سد کمال خان با هدف تامین کامل حقابه جمهوری اسلامی ایران
۲. رفع موانع تامین حقابه ایران از رودخانه هیرمند
۳. اجرای توافقات کمیته مشترک فنی دوجانبه در مرداد ۱۴۰۱ در مورد احداث ایستگاه های اندازه گیری مشترک در مرز
۴. بررسی وضعیت سال آبی و ارائه برنامه و نحوه رهاسازی آب هیرمند
لازم به ذکر است که بر اساس گزارش‌های ارائه شده، حقابه جمهوری اسلامی ایران از رودخانه هیرمند بر اساس توافقنامه سال ۱۳۵۱ بین ایران و افغانستان سالانه معادل ۸۲۰ میلیون متر مکعب است.
در سنواتی که کشور افغانستان تحت نفوذ نظام موسوم به جمهوری وابسته به آمریکا و اروپا بود با ایجاد سد انحرافی کمال‌خان تلاش کرد مسیر آب هیرمند را به بیابان گودزره منحرف کند به گونه‌ای که جمهوری اسلامی ایران از حقابه خود محروم شود.
با بهره برداری از سد کمال خان از فروردین ۱۴۰۰ تاکنون به دفعات جریان آب ورودی از هیرمند از محل سد کمال‌خان به شوره زار گودزره منحرف شده، از جمله حدود ۲ میلیارد مترمکعب، یعنی بیش از دو برابر حقابه ایران در ۲ مرحله آب هیرمند به جای تحویل به ایران به گود زره منحرف شده است.
عدم رهاسازی و تحویل حقابه از سوی افغانستان در طی چند سال اخیر ، موجب بروز خشکسالی گسترده در مناطق شرقی ایران و خشک شدن تالاب‌های بین‌المللی هامون و محرومیت شدید مردم منطقه از آب شرب و توقف کشاورزی و دامداری و سایر فعالیت‌های اقتصادی و بروز چالش‌های جدی انسانی ،محیط زیستی ، اقتصادی -اجتماعی و امنیتی در منطقه سیستان شده است.
اجلاس بیست و هفتم کمیساران نیز علیرغم دو روز مذاکره به نتیجه مطلوبی ختم نگردید.
در این رابطه مطالعه حق آبه ایران و موضع افغانستان پیشنهاد می شود.
