طالبان به تازگی از اعلام کرده که سازمان ملل طرحی تازه را برای افغانستان آماده کرده است. وزارت مهاجرین طالبان در اعلامیه ای به نقل از رابرت دیکسن، کاردار سفارت انگلیس برای افغانستان نوشته است که این طرح برای تقویت روابط با افغانستان، تامین امنیت و سایر نکات مثبت در نظر گرفته شده است. این طرح که گفته می شود انگلیس نیز در تدوین آن نقش مهمی داشته تاکنون به دست طالبان نرسیده است.
طالبان همچنین به نقل از کاردار سفارت انگلیس در کابل نوشته است که این کشور متعهد به حمایت از افغان ها و تعامل پایدار با این کشور است و به دنبال است تا بار دیگر افغانستان را در اولویت برنامه کاری سازمان ملل قرار دهد.
این طرح تاکنون با هیچ یک از طرف های افغانستانی مطرح نشده است. هرچند جزئیات و اطلاعات بیشتری از هیچ نهاد رسمی منتشر نشده، منتقدان آن را تلاشی برای حمایت از حکومت سرپرست طالبان می دانند.
طالبان در حالی از این طرح خبر می دهند که پیش از این طرح های سازمان ملل یا ارزیابی کننده این سازمان برای افغانستان چندان مشخص نشده است.
از زمان کنترل دوباره قدرت از سوی طالبان سازمان ملل به دنبال آن بوده است تا تعامل با این گروه را در چارچوب مشخص شده از سوی خود پی‌گیری کند. این سازمان بین‌المللی با سازوکارهای مختلف از تعیین نقشه راه برای افغانستان تا ابتکار عمل ایجاد «روند دوحه» به دنبال آن بوده است تا به گفته خودش مسیر را برای ادغام افغانستان در جهان و تعامل با جامعه بین المللی هموار کند؛ اما اکنون مشخص نیست که این طرح که جزئیات دقیقی از آن منتشر نشده و بسیاری از طرف ها از آن اطلاعی ندارند طرحی تازه است یا ادامه تلاش های قبلی این سازمان برای اتخاذ سازوکاری تعاملی میان جریان ذی نفع در افغانستان.
در ژوئیه 2023 سازمان ملل نقشه راه فعالیت خود برای افغانستان تا سال 2025 را منتشر کرد. براساس این طرح اولویت این نهاد بین المللی پشتیبانی از مردم افغانستان عنوان شد. این طرح تحت نام «چارچوب استراتژیک سازمان ملل برای افغانستان» که در نتیجه رایزنی با کشورهای عضو و نهادهای ذی‌نفع صورت گرفته است به مسائلی مانند اقلیت های قومی و مذهبی، اولویت دادن به زنان و دختران و کودکان، بازگشت کنندگان به افغانستان پرداخته شده بود.
سازمان ملل در این نقشه راه ارائه خدمات اساسی پایدار به همه شهروندان افغانستان، ایجاد فرصت های اقتصادی و معیشتی، حکومتی همه شمول، حاکمیت قانون، برابری جنسیتی و حقوق بشر را عنوان لازمه های اصلی رسیدن به صلح و توسعه پایدار در افغانستان عنوان کرده بود.
در آن زمان طالبان در واکنش به این نقشه راه آن را «تبلیغات» خوانده بود؛ اما اکنون لحن بیانیه وزارت مهاجرین به طرح تازه سازمان ملل مثبت تر بوده است و از طرحی که به گفته آنها هنوز به دستشان نرسیده، استقبال شده است. این در حالی است که طرف های ذی‌نفع در مساله افغانستان اطللاعات چندانی از این طرح در دست ندارند.
از سوی دیگر، طالبان تاکنون بارها به گزارش های سازمان ملل در مورد شرایط افغانستان تحت حاکمیت این گروه واکنش نشان داده است و در بیشتر موارد ضمن رد این گزارش ها آنها را «تبلیغات» و برخلاف شرایط موجود در افغانستان دانسته است.
اما بعدتر سازمان ملل برای تعامل بیشتر با طالبان و ادغام افغانستان از در روند دوحه برای این کشور از حکومت سرپرست طالبان در میانه انتقادهای بی‌شمار و جای خالی دیگر نمایندگان از افغانستان مسیر را برای حضور این گروه در دوحه به عنوان تنها نمایندگان افغانستان باز کرد.
هرچند طالبان با امیدواری بسیاری پای در سالن کنفرانس این روند گذاشت، اما تحلیلگران نتیجه نهایی این روند را به سود این گروه ندانستند. رزماری دی کارلو، معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل در نشست خبری پایانی این کنفرانس روند دوحه را برای «حمایت از مردم افغانستان» عنوان کرد. سازمان ملل در آن زمان از ایجاد گروه های کاری برای بررسی مسائل افغانستان خبر داد.
اما حالا باید دید که جزئیات این طرح تازه که حامل آن انگلیس است و نقشی مهم در تدوین آن داشته است، چیست. آیا نسخه تازه سازمان ملل برای افغانستان درحالی که طالبان به نقل از کاردار سفارت انگلیس آورده است که جهان در حال تغییر است تنها به نوع تعامل با طالبان خلاصه می شود و به نوعی مدارا با این گروه است یا سازوکاری تازه است که در آن خیر جمعی مردم افغانستان با درنظر گرفتن مکانیزم های تضمین کننده اثرگذار بر سیاست های طالبان تدوین شده است.
باید گفت که نقش سازمان ملل در بحران ها افغانستان و به ویژه از زمان بازگشت طالبان موثر نبوده است.
