به گزارش ایراف، رسانه های افغانستان به تازگی گزارش داده‌اند که تعدادی از کودکان مشغول آموزش در «مدارس جهادی» طالبان مفقود شده اند. منابعی از ولایت بدخشان در شمال افغانستان به رسانه ها گفته اند که چندین کودک از ساکنان این ولایت که در این مدارس در حال آموزش بودند، ناپدید شده‌اند. این منابع افزوده اند که این کودکان در «مدارس جهادی» در بغلان، شکردره کابل، سرپل و بدخشان در حال آموزش بودند.
براساس این گزارش خانواده های این کودکان به دلیل ترس نمی‌خواهند این مساله را علنی کنند و صرفا در گروه های واتساپی از مفقود شدن فرزندان‌شان اطلاع داده اند. این خانواده ها از سوءاستفاده جنسی و دزدیده شدن کودکان از سوی داعش هراس دارند.
این گزارش در حالی منتشر می‌شود که طالبان از زمان آغاز دور دوم حاکمیت خود در روندی شتابان، تاسیس و گسترش «مدارس جهادی» وایدئولوژیک کردن محتوای آموزشی در افغانستان را در دستورکار خود قرار داده است. این گروه که خود زاده «مدارس جهادی» است در تلاشی نمایان به دنبال بازگشت به اصل خود و تربیت نسل سومی است که بعدتر ادامه دهنده راه طالبان و تقویت کننده آموزه های طالبانی باشد.
در شرایطی که وضعیت آموزشی در افغانستان مطلوب نیست و بخش بزرگی از جامعه یعنی دختران در سرنوشتی نامعلوم و مبهم از آینده آموزشی خود به سر می برند، طالبان از طریق تاسیس «مدارس جهادی» به دنبال تزریق ایدئولوژی خود به تفکرات اجتماعی مردم افغانستان است تا از این طریق، آینده سیاسی و بقای خود را تضمین کند و نفوذ، کنترل و مدیریت افکار عمومی را به راحتی در دست بگیرند.
این هدف که با دستی باز و کمترین مانع در گستره جغرافیایی افغانستان به سرعت درحال عملیاتی شدن است از همان روزهای آغازین قدرت طالبان، کلید خورد. هبت الله آخوندزاده، رهبر طالبان در آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۱ حکم ایجاد «مدارس جهادی» را صادر کرد. طبق این فرمان برای هر ولایت افغانستان یک «مدرسه جهادی» در نظر گرفته شد؛ حکمی که سریعا اجرایی شد. به طوری که اولین مدرسه در منطقه پلچرخی کابل ایجاد شد. در پایان همین سال وزارت معارف طالبان اعلام کرد که در همه ولایات یک «مدرسه جهادی» ایجاد شده است.
شتاب طالبان برای گسترش نهادهای مذهبی و منحصرا «مدارس جهادی» یک ماه بعد از بازگشت این گروه به قدرت خود را نشان داد. در سپتامبر ۲۰۲۱ دبیرستان کشاورزی در ولایت فراه در غرب افغانستان جای خود را به یک «مدرسه جهادی» داد. مرکز آموزش های فنی ولایت تخار نیز که در رشته های فنی چون مهندسی ساختمان، برق، مکانیک و کامپیوتر آموزش می داد به یک «مدرسه جهادی» تبدیل شد.
این روند به دیگر ولایات افغانستان نیز کشیده شد. دبیرستان فنی قندهار و دبیرستان ببرک خان زدران در گردیز از دیگر مراکزی بودند که به «مدرسه جهادی» تغییر چهره دادند. دبیرستان عبدالحی حبیبی نیز که یکی از مدرن ترین و معتبرترین مدارس دولتی در جنوب شرق افغانستان به شمار می رفت به «مدرسه جهادی» تغییر کاربری داد.
در ژوئن ۲۰۲۲ طالبان دفتر تلویزیون خصوصی میترا را در مزار شریف به مدرسه تبدیل کردند که در آن ۱۰۰۰ دانش آموز آموزش می بینند.
به تاریخ ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ وزارت معارف طالبان با توجیه عدم آگاهی بسیاری از مکاتب افغانستان از معارف اسلامی و تاکید و توجه بر موضوعاتی چون «جهاد» در مطالب آموزشی، از ساخت «مدارس جهادی» خبر داد. چنانچه نورالله منیر؛ سرپرست پیشین وزارت معارف طالبان در سفر به ولایت لوگر بر تصمیم این وزارت برای ایجاد «مدارس جهادی» در تمام ولایات کشور تاکید کرد. او گفت که در حال آماده کردن طرحی برای ساختن یک مدرسه بزرگ در تمام ولایات افغانستان هستند.
او همچنین گفته بود که دانش آموزان و جوانان افغانستان با معارف اسلامی آشنا نیستند و برای تقویت این امر نیاز است تا افغانستان به «یک مدرسه بزرگ دینی» تبدیل شود. در راستای این سیاست در دو ماه گذشته، طالبان ۱۴ «مدرسه جهادی» را در ۶ ولایت افغانستان ایجاد کردند. وزارت معارف طالبان، ساخت این مدارس را به ویژه در بلخ، پنجشیر، پکتیکا، غزنی و بدخشان تایید کرده است. با این حال جزئیات مربوط به برنامه های درسی آنها هنوز مبهم است.
همچنین طالبان در حال ساخت یک مدرسه بزرگ «جهادی» در هر ولایت با ظرفیت ۱۰۰۰ نفر هستند و در نظر دارند که در هر شهرستان سه «مدرسه جهادی» بسازند. این گروه در دو سال اول قدرت خود، ۵۶۱۸ مدرسه مذهبی را افتتاح کرد که از ۱۲۱۲ مدرسه در دولت قبلی بیشتر شد. در ژانویه سال جاری گزارش هایی مبنی بر افزایش حضور دانش آموزان در مدارس مذهبی در ولایت فراه در غرب افغانستان به نشر رسید. گزارش شده بود که این ولایت نزدیک به ۵۰۰۰۰ دانش آموز در این مدارس دارد. همچنین تعداد مدارس مذهبی در این ولایت ۵۰۰ مدرسه گزارش شده که نزدیک به ۸۰ درصد آن در دو سال گذشته تاسیس شده اند.
در سپتامبر 2024 کرامت الله آخوندزاده، معاون وزارت معارف طالبان گفته بود در یک سال گذشته نزدیک به یک میلیون کودک برای آموزش در مدارس مذهبی ثبت نام کرده اند. اکنون نیز براساس آمار وزارت معارف طالبان بیش از 21 هزار و 257 مدرسه و مراکز آموزش مذهبی در افغانستان وجود دارد. افزون بر این، طبق این آمار بیش از سه میلیون دانش آموز در این مدارس مشغول به فراگیری علوم دینی هستند. این آمار نشان‌دهنده تغییر در چشم انداز آموزشی در افغانستان است.
به نظر می رسد مدارس مذهبی طالبان، القا کننده ایدئولوژی و تسلط آنها بر قدرت برای نسل های آینده باشد. به طوری که به موازات تسلط طالبان بر قدرت، انتقاد مقامات این گروه از سیستم آموزشی و محتوای درسی نهادهای آموزشی افغانستان نیز بالا گرفت. از آن زمان این گروه به دنبال تغییر محتوای درسی و آموزشی مانند حذف موضوعاتی چون هنر، حقوق بشر و حذف تصاویر موجودات زنده هستند. فراتر از شکل دادن به فرآیندهای فکری در افغانستان طالبان در ظاهر نهادهای آموزشی نیز دست برده و تغییراتی تازه اعمال کردند. به تازگی این گروه از قانون استفاده از دستار در مدارس خبر داده اند.
به هر صورت هرچند حاکمان کنونی افغانستان درحالی که بر سیستم عملکردی آنها انتقادات جدی وارد است و ناظران از نبود مشروعیت سیاسی در افغانستان سخن می گویند به نظر می‌رسد که طالبان دست به دامن مدارسی شده است که خود از دل آن برآمده و مسیر دستیابی آنها به قدرت را فراهم کرد.
مدارس دینی برای طالبان ازجمله مکانیزمهایی است که برای این گروه ضمن تربیت نسلی وفادار می تواند بقای این گروه را دوام بخشد.این درشرایطی که است که گزارش هایی تایید نشده از ناپدیدشدن طلبه های نوجوان این مدارس درمیانه سکوت طالبان وجود دارد و این پرسش وجود دارد که آیا این دانش آموزان برای فرار از آموزه های طالبان به دنبال راه گریزی بوده اند، یا جذب داعش شده اند.
