به گزارش ایراف،از 14 تا 16 فوریه مونیخ آلمان، میزبان شصت و یکمین کنفرانس امنیتی مونیخ با حضور صدها نماینده سیاسی و رهبران جهان از مناطق مختلف جهان بود که برای بحث و گفتگو در مورد چالش های فراروی امنیت و صلح در جهان به ویژه جنگ اوکراین و روسیه گردهم آمدند. در حاشیه این کنفرانس در نشستی با نام «کانون توجه افغانستان» مساله افغانستان نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در این نشست فوزیه کوفی، نماینده پیشین مجلس نمایندگان افغانستان، حنا ربانی کهر، وزیر امور خارجه سابق پاکستان و جیسن کرو، عضو کمیته خدمات نظامی مجلس نمایندگان آمریکا حضور داشتند.
مساله افغانستان در حالی در دومین روز و حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ مورد بررسی قرار گرفت که تا پیش از بازگشت طالبان به قدرت، رئیس جمهور افغانستان به عنوان نماینده این کشور در این نشست حضور پیدا می کرد؛ اما از زمان بازگشت طالبان به قدرت نماینده‌ای از سوی دولت افغانستان در این نشست مهم امنیتی دعوت نشده است.
تغییر طالبان نیازمند فشار است
خانم کوفی که به عنوان تنها نماینده از افغانستان در این نشست حضور داشت، فشار بر طالبان را تنها راه حل برای پاسخگو کردن این گروه در برابر مطالبات عنوان کرد.
او همچنین تصریح کرد که علاوه بر فشار باید برای جریان های مخالف طالبان و اپوزیسیون، فضایی برای تنفس و بقا داده شود. او با بیان این امر که ایجاد فضایی برای شکل دهی به استراتژی، کار آسانی نیست از کشورهای منطقه خواست که با همه طرف های افغان وارد تعامل و رابطه شوند.
این نماینده پیشین مجلس نمایندگان افغانستان با بیان رویکرد سختگیرانه طالبان در برابر زنان افغانستان گفت که این سیاست ها نشان دهنده آن است که طالبان تغییری نکرده است، از همین رو بدون در نظر گرفتن تغییر شرایط و نظام سیاسی در افغانستان نمی توان انتظار تغییر در رویکرد طالبان را داشت.
این فعال سیاسی افغانستان خطاب به رهبران جهان گفت نگاه سیاسی به طالبان پاسخگو نخواهد بود و باید نگاهی استراتژی‌محور به این گروه داشت.
او همچنین معتقد است که طالبان تا زمانی که تهدیدی برای کشورهای شمال ایجاد نکند جهان این گروه و خطرات ناشی از آن را جدی نخواهد گرفت. فوزیه کوفی همچنین افزود که طالبان خود یک تهدید امنیتی برای منطقه و جهان است پس نباید انتظار داشت که با بحران های امنیتی منطقه ای مقابله کند.
این سیاستمدار پیشین افغانستان در بخش دیگری از سخنان خود تصمیم دادستان دادگاه بین المللی کیفری مبنی بر درخواست صدور حکم بازداشت برای رهبر طالبان و رییس دادگاه عالی این گروه را بر تشدید اختلافات درون گروهی طالبان تاثیرگذار عنوان کرد.
تعامل برای تغییر
حنا ربانی کهر، دیگر سخنران نشست افغانستان در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ هم معتقد بود که پاکستان مستقیما از تحولات افغانستان تاثیر می پذیرد. او در این نشست گفت که پاکستان کشوری است که 2700 کیلومتر با افغانستان مرز مشترک دارد به همین جهت، آثار و پیامدهای آزمون های افغانستان را تجربه کرده است.
او افزود که پاکستان در گذشته با تعداد زیادی از مجاهدین سروکار داشته که بر جمعیت این کشور تاثیر گذاشته است و حالا در حالی که جهان در سال 2021 سراسیمه از افغانستان خارج شد، ما باید با این خروج دست و پنجه نرم می کردیم.
او در بخش دیگری از این سخنان، طالبان را به عنوان «واقعیت جامعه افغانستان» عنوان کرد که قطع رابطه با این گروه نتیجه بخش نخواهد بود و باید با آن تعامل داشت.
حنا ربانی کهر تصریح کرد که در دیپلماسی با بدترین دشمن هم می‌توان گفتگو کرد؛ اما پاکستان ضمن داشتن رابطه با طالبان مستاصل نیز است. او با بیان این مساله که نمی شود به افغان ها دیکته کرد که چه کاری باید انجام دهند گفت که باید آنها را متعهد کنیم.
وزیر خارجه سابق پاکستان در ادامه افزود برای اینکه در قبال طالبان به تغییر برسیم، قطع تعامل هرگز چاره ساز نبوده است، بلکه باید با اشکال مختلفی به تعامل پرداخت. او در این رابطه گفت که پاکستان بیشتر فعالیت های دیپلماتیک خود را در پشت درهای بسته انجام می دهد.
مسئله طالبان و جهان
به موازات بازگشت طالبان به قدرت در تابستان 2021 نحوه چگونگی تعامل با افغانستان یکی از پرسش های مهم در بسیاری از محافل سیاسی و بحث های دانشگاهی و اتاق های فکر جهان بود. بازگشت یک گروه بنیادگرا به قدرت در قامت زمامداران جدید یک کشور که جغرافیای بزرگی را تحت کنترل خود درآورده جهان را بر سر دوراهی تعامل یا عدم تعامل قرار داده بود به ویژه آنکه رویکرد خاص این گروه نسبت به سیاست، اجتماع و سابقه بنیادگرایی و اتحاد قوی با گروه های افراط گرا زنگ خطر تهدیدات امنیتی را به صدا درآورده بود.
اما با گذشت زمان و علیرغم تحریم های اعمال شده بر این گروه از یک سو، و تحولات جهانی چون جنگ اوکراین و روسیه و تحولات شگفت آور خاورمیانه، طالبان در چشم جهان با اولویتی کمتر قرار گرفت. در این میان، برای کشورهای منطقه، یک افغانستان باثبات فارغ از نوع رژیمی که بر آن حکومت می‌کند اولویت دارد که مسیر پی‌گیری منافع را در فضای رقابت آلود کنونی تسهیل کنند؛ امری که به ترجیح همکاری محدود و محتاطانه بر تقابل سیاسی و امنیتی منجر شده است.
با این حال مساله افغانستان همچنان به عنوان یک بحران لاینحل باقی مانده است. به طوری که نگرانی های امنیتی از سوی این کشور به ویژه در میان کشورهای منطقه و همسایه و به گفته ناظران عدم تغییر طالبان در سیاست های‌شان منجر به آن شده است که جهان و منطقه به این درک برسند که رویکرد فشار، تحریم و انزوا در برابر این گروه پاسخگو نبوده است و اکنون باید در کنار فشار از در تعامل و متعهد کردن این گروه و نزدیک شدن به مخالفان سیاسی و نظامی طالبان وارد مذاکره با آنها شد. در همین چارچوب اخیرا گزارش هایی از دیدار هیات های مختلف از کشورهای گوناگون با مخالفان خارج نشین طالبان به منظور فشار بر حاکمان افغانستان منتشر می شود.
همانطور که حنا ربانی نیز گفت کشورها به این درک رسیده‌اند که در کنار فشار بر طالبان باید گزینه های دیگری را نیز امتحان کرد. سیاست تغییرناپذیر طالبان نشان داد که طی کردن یک مسیر برای حل مساله افغانستان کارساز نیست.
