به گزارش ایراف، تیم تحلیل پشتیبانی و نظارت بر تحریم‌های سازمان ملل در گزارش تازه خود که در 13 فوریه منتشر کرده است، می‌گوید تحریک طالبان پاکستان و جماعت انصارالله تاجیکستان با حمایت القاعده در افغانستان آموزش می بینند و کمپ های آموزشی ایجاد کرده اند. براساس این گزارش این کمپ‌ها و نیروهای این گروه ها در ولایات خوست، کنر، ننگرهار، پکتیکا و تخار حضور دارند.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است که القاعده و متحدان جهادی آن اکنون در 14 ولایت از 34 ولایت افغانستان پایگاه های آموزشی دارند.
اردوگاه‌های طالبان پاکستان و حمایت طالبان افغان
تیم نظارت بر تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل خاطرنشان کرده است که تحریک طالبان پاکستانی یا همان تی تی پی مراکز آموزشی جدیدی را در ولایات کنر، ننگرهار، خوست و پکتیکا ایجاد کرده و در عین حال استخدام در کادرهای تحریک طالبان پاکستان از جمله از میان طالبان افغانستان افزایش یافته است.
القاعده از ژوئن 2023 به عنوان آموزگار و راهنمای ایدئولوژیک جنگجویان تحریک طالبان پاکستانی در کمپ های آموزشی بمب گذاران انتحاری در ولایت کنر شناخته شده بود. این گزارش می گوید اکنون طالبان با ارائه فضای لجستیکی و عملیاتی خود به این گروه ادامه می‌دهد و فرمانده آن نورولی محسود تقریبا 43000 دلار به صورت ماهانه دریافت می کند.
رهبری تروریست‌های فعال در سوریه از افغانستان
تیم نظارت بر تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل همچنین گزارش داده است که عبدالحق ترکستانی، فرمانده حزب اسلامی ترکستان شرقی که در شورای رهبری اجرایی القاعده خدمت و در افغانستان زندگی می کند در حال حاضر جنگجویان این گروه را در داخل سوریه هدایت می کند. در این گزارش آمده است که «عبدالحق در کابل زندگی و شعبه سوریه را هدایت می کند.»
حزب اسلامی ترکستان یکی از متحدان سرسخت القاعده بوده و برای چندین دهه با این گروه در افغانستان و سوریه همکاری کرده است. عبدالحق که به عنوان یک جهادگر کهنه‌کار شناخته می شود از سال 2003 رهبری این جنبش را برعهده دارد. پس از اینکه طالبان کنترل افغانستان را در سال 2001 از دست داد به بازگشایی اردوگاه ها در امتداد مرز با پاکستان کمک کرد. او در سال 2009 از سوی وزارت خزانه داری آمریکا به عنوان تروریست وابسته به القاعده معرفی شد و سازمان ملل او را به فهرست تحریم های القاعده اضافه کرد.
اما طالبان در واکنش به این گزارش سازمان ملل آن را رد کرده و می گوید که هیچ گروه تروریستی در افغانستان فعال نیست. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی ارشد طالبان تاکید کرد که آنان به هیچ گروه تروریستی اجازه فعالیت در خاک افغانستان را نمی دهند. او این گزارش را نتیجه دسیسه برخی کشورهای خاص و حلقه های اطلاعاتی در سازمان ملل خواند.
اما این گزارش در حالی منتشر می شود که جهان حداقل در چهارسال اخیر به ویژه با روی کار آمدن طالبان رویکردی تغییریافته نسبت به گروه های جهادی در پیش گرفته است.
طالبان که زمانی به عنوان یک «گروه تروریستی» شناخته می شد حالا با جهان تعامل برقرار کرده و در نشست های منطقه ای و بین المللی به عنوان نماینده افغانستان حضور می باید. روی خوش بازیگران جهانی اما در قبال سوریه و کنترل قدرت توسط تحریرالشام به رهبری احمدالشرع بسیار بیشتر و پررنگ تر بوده است. به گونه ای که او تقریبا در جریان یک ماه اخیر سفرهای منطقه ای خود را به عنوان رئیس دولت انتقالی سوریه آغاز کرده است. کسی که زمانی هم پیمان مخوف ترین گروه تروریستی یعنی داعش بوده است.
کارشناسان می گویند «کشورها بزرگ گاهی به دلیل منافع ژئوپلیتیک، برقراری ثبات را بر مقابله با افراط گرایی ترجیح می دهند، اما هشدار می دهند که مشروعیت یافتن گروه های تروریستی ممکن است به الهام بخشیدن به دیگر گروه های افراطی منجر شود. روند دیپلماسی با چنین گروه هایی می تواند تلاش های جهانی برای مقابله با تروریسم را تضعیف کند.»
این امر به ویژه در رابطه با افغانستان بسیار صدق می کند. به طور مثال، بسیاری از کشورهای آسیای مرکزی – به استثنای تاجیکستان که نگرانی های امنیتی عمیقی از جانب افغانستان دارد – به موازات بازگشت طالبان به قدرت به جای تقابل با این گروه از در صلح و مدارا وارد شده اند و به جای دست گذاشتن بر نقاط حساس امنیتی و سیاسی این منافع اقتصادی و منطقه ای بوده که گزینه روی میز روابط میان این کشورها و طالبان بوده است.
چین و روسیه هم در رویکردی مشابه در تلاش اند تا با تقویت روابط به ویژه حوزه های اقتصادی و تجاری و سازوکارهایی چون حذف نام طالبان از فهرست ممنوعه طالبان را در برابر نگرانی های امنیتی شان پاسخگو کنند.
باید گفت که دغدغه های امنیتی کشورهای منطقه از افغانستان آنها را وارد روابطی «معامله محور» با طالبان کرده است. بازیگران منطقه ای و جدیدا کشورهای فرامنطقه ای دریافته اند که پی‌گیری منافع، برقراری ثبات و جانماندن از رقبا در میدان افغانستان بر مقابله با افراط گرایی ارجحیت دارد و شاید هم این مسیر منجر به سرپوش گذاشتن تهدیدات امنیتی است.
تعامل منطقه و جهان با طالبان در آغاز این سوال را ایجاد کرده بود که آیا این گروه دیگر تهدیدی برای جهان نیست؟
شاید طالبان اکنون به دنبال آن است که خود را «متحد خوب» بسیاری از کشورهای منطقه و جهان نشان دهد و افغانستان را آنگونه که امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان می گوید – به نقطه اتصال کشورها تبدیل کند؛ اما نباید فراموش کرد که به همان اندازه که طالبان نمی تواند بر تعامل با جهان چشم بپوشد نمی تواند و شاید هم نمی‌خواهد روابط خود را با متحدان و دوستان ایدئولوژیک خود در شمال و جنوب قطع کند. این گروه ها روزگاری همرزمان طالبان در جریان شورش ۲۰ ساله این گروه در افغانستان بودند.
اکنون با کمی اغماض می توان گفت که وضعیت افغانستان و نوع نگاه کشورها به مساله تهدیدات امنیتی از این کشور استعاره ای از «فیل در اتاق» است؛ به طوری که همه طرف ها از آنچه در افغانستان می گذرد آگاه هستند؛ اما ترجیح می دهند که سکوت کنند و یا به طریقی دیگر به مواجهه با آن بپردازند.
