به گزارش ایراف، وزارت اقتصاد حکومت طالبان گزارش داده که فعالیت ۵۰ نهاد امدادرسان در افغانستان به دلیل تعلیق کمک‌های خارجی آمریکا متوقف شده است.
عبداللطیف نظری، معاون وزارت اقتصاد حکومت طالبان از کشورهای جهان از جمله آمریکا خواست که «کمک‌های بشری را سیاسی نسازند.»
امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه حکومت طالبان نیز در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفته است: «قطع کمک‌ها در افغانستان، تاثیر منفی روی اقتصاد افغانستان دارد.»
چرا افغانستان به کمک های بشردوستانه نیاز دارد؟
رئیس دفتر بخش هماهنگی امور بشردوستانه، تامین مالی بشردوستانه و بسیج منابع سازمان ملل گفته است: نیازهای بشردوستانه در افغانستان همچنان به طرز نگران کننده ای بالاست به طوری‌که بیش از 50 درصد جمعیت افغانستان امسال به کمک نیاز دارند.
وی بر تأثیرات فقر، ناامنی غذایی و تغییرات آب و هوایی بر مردم افغانستان تاکید کرد و افزود: از هر 4 شهروند افغانستان یک نفر مطمئن نیست که وعده غذایی بعدی خود را از کجا تامین کند و نزدیک به 3 میلیون کودک سطوح حاد گرسنگی را تجربه می‌کنند.
او بر نیاز به کمک‌های پایدار برای حمایت از راه حل‌های بلندمدت، کمک به افغان‌ها برای رهایی از فقر و مقاومت در برابر شوک‌های اقلیمی تاکید کرد و گفت: این کشور به دلیل درگیری های متمادی و عدم حفظ ثبات سیاسی با مشکلاتی در طول سال‌ها مواجه بوده است که افغانستان را تبدیل به یکی از کشورهای فقیر جهان کرده است.
با این حال، بسیاری از کشورها از زمان تسلط مجدد طالبان در ابتدای سال 1400 کمک های مالی خود به افغانستان را به حالت تعلیق درآورده یا به طور قابل توجهی کاهش داده‌اند. پیش از تغییر حکومت در افغانستان به گفته بانک جهانی حدود ۸۰ درصد بودجه دولت سابق افغانستان از کمک‌های توسعه‌ای بین‌المللی تامین می‌شد.
فقط در سال 2021 آمریکا 421 میلیون دلار، اتحادیه اروپا 227 میلیون دلار، آلمان 170 میلیون دلار و کشورهای ژاپن، انگلیس، دانمارک و سوئد و فرانسه مجموعا چیزی حدود 300 میلیون دلار به افغانستان کمک کرده اند.
چرا کمک ها کاهش یافت؟
بعد از ورود مجدد طالبان به افغانستان به دلیل ترس از اینکه طالبان از بودجه کمک های بشردوستانه سوءاستفاده کند و منجر به فعالیت های غیر صلح آمیز در افغانستان و جهان شود به یکباره این کمک ها روند نزولی به خود گرفت به طوری‌که هم اکنون تنها رقم ناچیزی از سوی برخی از کشورهای جهان به افغانستان کمک می شود. از این جهت، مارتین گریفیتس، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور بشردوستانه و کمک‌های اضطراری، به کشورهای کمک‌کننده التماس کرده است که به تعهدات شان برای تامین بودجه تصویب شده به افغانستان عمل کنند.
همانطور که گفته شد از نظر سازمان ملل در افغانستان 23.7 میلیون نفر به کمک بشردوستانه نیاز دارد؛ یعنی افغانستان با بیش از نیمی از جمعیت گرسنه خود، عملا در آستانه یک فاجعه عظیم انسانی قرار دارد.
این در حالی است که پیش از ورود ترامپ به کاخ سفید سهمیه هفتگی حکومت طالبان از آمریکا اگرچه کاهش یافته بود، اما تامین می‌شد، ولی با ورود ترامپ این سهمیه به صفر رسیده است و ظاهر امر پیداست که حکومت طالبان، از سوی آمریکا مورد تحریم قرار گرفته است. به طوری‌که میلیاردها دلار از دارایی‌های ارزی بانک مرکزی افغانستان نیز توسط آمریکا بلوکه شده است.
تاثیرات اقتصادی کاهش کمک ها به افغانستان
به گفته کارشناسان اقتصادی قطع یا کاهش کمک‌های بشردوستانه باعث سقوط ارزش پول افغانی خواهد شد و تاثیر منفی بر سفره مردم دارد. عملا نیمی از جمعیت کشور هنوز با گرسنگی مواجه است.
صدیقه ذکی، کارشناس اقتصادی افغانستانی و فعال در موسسه تحقیقات سیاست غذای بین‌المللی در واشنگتن می‌گوید وضعیت افتصادی افغانستان در سه سال اخیر به گونه ای است که کمک های بشردوستانه موجب شده است تا 10 میلیون نفر از جمعیت افغانستان که در وضعیت بحران قرار داشتند از این شرایط خارج شوند این موضوع نشان می دهد اگر کمک ها قطع شود شرایط کشور افغانستان بحرانی خواهد شد.
او می‌گوید: «طبعا کمک‌های (بین‌المللی) نمی‌تواند تمام مشکلات افغانستان را حل کند؛ اما می تواند مردم افغانستان را از گرسنگی نجات دهد.»
به گفته این کارشناس اقتصادی، حکومت طالبان حفظ ارزش واحد پول افغانی و پایین نگه داشتن نرخ تورم را از دستاوردهای عمده اقتصادی خود می‌داند که مستقیما وابسته به دلاری است که هر هفته به کابل می‌رسد و در همین مدت کوتاه مشخص شده است که افغانستان اقتصاد مستحکمی ندارد و این کمک ها به محض اینکه قطع شده اند می بینیم وضعیت فقر و گرسنگی در افغانستان در فصل سرما تشدید شده است.
به گفته این کارشناس اقتصادی، افغانستان نیازمند به کمک است و اگر این کمک ها نرسد قطعا وضعیت بحرانی در این کشور ایجاد خواهد شد، باید بپذیریم که طالبان نمی تواند مدیریت اقتصادی داشته باشد به همین دلیل نباید انتظار داشت با قطع این کمک ها اقتصاد افغانستان شکوفا شود.
او می گوید پول افغانستان از این جهت ثبات داشت که بانک مرکزی افغانستان این کمک های بشردوستانه را که دلاری بود حراج می کرد و می خواست با این کار ارزش پول افغانستان را حفظ کند حالا که دلار نیست و صادراتی هم وجود ندارد افغانستان چگونه می تواند روی پای خود بایستد؟
ضیا شفایی، استاد پیشین اقتصاد در دانشگاه‌های کابل نیز در گفتگویی اعلام کرده است اقتصاد افغانستان «معتاد» به کمک‌های بشر دوستانه است و قطع کمک آمریکا تاثیر جدی بر اقتصاد افغانستان دارد.
او معتقد است سیاست‌گذاران پولی افغانستان در بانک مرکزی ساده‌ترین راه برای حفظ ارزش پول را در پیش گرفتند، کمک‌های خارجی دلاری که به افغانستان می‌آمد را حراج می‌کردند و به این شکل ارزش افغانی را حفظ می کردند.
او می‌گوید حکومت طالبان ذخایر کافی ارزی ندارد که بتواند به این بازی خود ادامه دهد بنابراین سقوط ارزش پول افغانی باعث کاهش توان واردات شده و تاثیر منفی بر سفره مردم می‌گذارد.
کمک های بشردوستانه افغانستان نیاز به حسابرسی دارد
سال‌هاست که کمک‌های جهانی به افغانستان سرازیر می شود و دلهره قطع شدن این کمک‌ها دامن مردم افغانستان و مسئولان این کشور را در حکومت های مختلف گرفته است. کمک‌های اقتصادی جامعه جهانی، افغانستان را از فرورفتن در کام سقوط نجات داده و با تزریق ارز در بازارهای کشور ضمانتی برای بقای آن بوده است. جنبه‌های بشردوستانه این کمک‌ها نیز چشم‌گیر است.
با نگاه تاریخی به اقتصاد کشور درمی‌یابیم که در هیچیک از مقاطع زمانی؛ دخل و خرج صورت گرفته در سند بودجه کشور مبتنی بر اقتصاد ملی نبوده، و همین مساله باعث می‌شود، تا نتوانیم با صراحت از وجود مفهومی به نام شفافیت اقتصادی در این کشور حرفی زده شود.
سرازیر شدن ارزهای بدون پشتوانه‌ی تولیدی به نام‌های مختلف در افغانستان از زمان حکومت احمدشاه ابدالی تا حکومت‌های کمونیستی، مجاهدین، طالبان و تا همین اکنون که وجود داشته است.
افغانستان سالیان درازی است از این کمک‌ها بدون در نظر داشت شاخص‌های اندازه‌گیری استفاده می‌کند و کمترین توجه به نتیجه و پیامد آن ندارد، صرفاً وجود این کمک‌ها را توجیه نموده و با دلایل غیر اقتصادی آن را ضروری می داند.
براساس اعلام موسسات بین المللی شاخص‌های تعیین شده برای افغانستان که ادامه کمک‌های جهانی را تضمین می کند، مواردی مانند مبارزه با فساد، افزایش عواید مالیاتی، حکومت‌داری خوب، توسعه، تحول جمعیتی، سهم بیشتر زنان در حکومت و کاهش سطح فقر تاکید دارند. شاخص‌های یاد شده اساسی‌ترین چالش‌های کشور افغانستان را نیز تشکیل می دهند. پُرواضح است که افغانستان نمی‌تواند با وضعیت موجود سیاسی و روش فعلی حکومت‌داری، به آن دست پیدا کند
افغانستان هم اکنون در شرایط خاصی به سر می‌برد، روند صلح کشورها با طالبان یا پذیرفتن حکومت آنها، رکود اقتصادی ناشی از کرونا، افزایش سطح فقر، کاهش سرمایه اجتماعی، کاهش سطح کمک‌های خارجی، افزایش فساد و دیگر مواردی از این قبیل؛ گریبان‌گیر این کشور است و به نظر می رسد یا باید ساختار سیاسی افغانستان برای اداره کشور تغییر کند یا اینکه طالبان به فکر شفافیت اقتصادی و تغییر نگرش های خود در حکومت داری باشد.
