به گزارش ایراف، اسماعیل باقری، کارشناس مسائل افغانستان در گفت‌و‌گو با پایگاه خبری – تحلیلی «جوان» درباره سد پاشدان بر رودخانه هریرود اظهار کرد: با توجه به اینکه ما درباره هریرود معاهده نداریم، اما هریرود جزء حوزه‌های آبی مشترک و فراسرزمینی است و قواعد بین‌المللی در این خصوص باید مد نظر حکومت طالبان باشد، منتها آنان به این قوانین بی‌اعتنا هستند و عملاً سیاست‌های قبلی مهار آب ادامه دارد.
وی افزود: البته طالبان نمی‌گویند که حقابه را نمی‌دهند. طالبان در برابر معاهده هیرمند، در زبان، خود را پایبند نشان می‌دهد، اما در عمل متعهد نیست، همانطور که شهید امیرعبداللهیان، وزیر خارجه فقید هم به آن اشاره داشت، تحویل حقابه ایران شاخص مهمی برای سنجش تعهدات هیات حاکمه سرپرستی افغانستان است.
باقری موضوع حقابه را از جنبه دیگری هم حائز اهمیت دانست و گفت که این موضوع به جابه‌جایی جمعیتی هم دامن خواهد زد. به همین دلیل باید با تنظیم سیاستی منسجم و با اقتدار، در جهت تأمین آن اقدام شود.
کارشناس مسائل افغانستان، یکی از ابزارهای قدرت افغانستان را در حوزه آبی دانست و افزود که در پنج حوزه آمودریا و کوکچه رود در ولایت بدخشان، حوزه آبی شمال، رود کابل، مرغاب و هریرود و رود هیرمند این ابزارهای قدرت نمود پیدا کرده است.
باقری اذعان کرد: بیش از ۹۰ درصد رود هریرود از بلندی‌های پامیر و به ویژه کوه بابا در لعل و سرجنگل است که از شرق ولایت غور سرازیر می‌شود و بعد از طی کردن ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلومتر به مرز ایران می‌رسد.
وی درباره سد “دوستی” گفت: با وجود سد پاشدان، آب سد دوستی هم به شدت کاهش می‌یابد و فقط آب رود‌های فصلی کوچک باقی می‌ماند که آنها هم کفاف کشاورزی و آشامیدن را نمی‌دهند.
وی درباره اینکه چه کشورهایی از سدسازی های طالبان حمایت می کنند، گفت: این طرح، طرح کلانی است. در مقاطع مختلف، نقش کشور‌های مختلفی را در این زمینه می‌بینیم که از لحاظ مالی یا مهندسی مشارکت کرده‌اند.
این کارشناس مسائل افغانستان افزود که علاوه بر امریکا، هند و کره در دولت‌های قبل در این زمینه ایفای نقش داشته‌اند و جمهوری آذربایجان و ترکیه در ساخت سد پاشدان همکاری کرده‌اند، اما همانطور که گفتم، کارگردان اصلی امریکایی‌ها هستند و به نوعی تفکر و حتی عناصر وابسته به صهیونیست‌ها دخیل بوده‌اند.
باقری تصریح کرد: در یک نگاه بدبینانه تلاش این است: «آنقدر آب ندهیم تا مناطق مرزی خالی‌السکنه شوند و به دلیل تغییر پوشش گیاهی با سیستان در کشور افغانستان متفاوت باشند.»
اسماعیل باقری درباره تبعات زیست محیطی این اقدام خاطرنشان کرد: در مجموع، آنچه رخ می‌دهد جنایت زیست‌محیطی است؛ چرا که آب شیرین به سمت گودزره (شوره‌زاری در ولایت نیمروز) منحرف شده و باعث می‌شود تا زمین‌ها به مرور به شوره‌زار بیشتر تبدیل شوند به این ترتیب، امکان کشاورزی در آنها نخواهد بود که این روند هم برای ایران و هم برای افغانستان و پاکستان عواقب زیست‌محیطی در پی خواهد داشت.
وی درباره نقش دیپلماسی در سدسازی های طالبان اظهار کرد: باید رویکرد حساب شده و دقیقی مدنظر دستگاه‌های سیاستگذار باشد. نباید موضوع حقابه به ابزاری برای جنجال در رسانه‌ها تبدیل شود، بلکه باید در عرصه دیپلماسی مورد پی‌گیری قرار گیرد.
گفتنی است که فاز جدید سد پاشدان در اردیبهشت سال جاری، روی رودخانه هریرود افتتاح شده و مقامات ایران به طور ویژه در واکنش به ساخت و آبگیری این سد به طالبان اعتراض کرده‌اند که بار دیگر یادآور بحران تأمین آب در راستای سدسازی‌های گسترده در منطقه است.
