به گزارش ایراف، جلسه بررسی صلاحیت مارکو روبیو، گزینه پیشنهادی دونالد ترامپ برای وزارت خارجه آمریکا در حالی برگزار شد که در آن جلسه به طور بی سابقه‌ای به موضوع افغانستان پرداخته نشد.
بسیاری از تحلیلگران به این باور اند که افغانستان دیگر در اولویت سیاست خارجی آمریکا قرار ندارد، زیرا توجه امریکا بر درگیری‌های اوکراین و شرق میانه متمرکز شده است.
روبیو مدت‌هاست که بر موضع تندروانه در قبال طالبان تاکید کرده و از نام‌گذاری آنها به عنوان یک «سازمان تروریستی» توسط دولت ایالات متحده حمایت کرده است.
وی در ماه مارس، لایحه‌ای را در سنا ارائه کرد که خواستار پایان دادن به کمک‌های ایالات متحده به افغانستان تحت حاکمیت طالبان بود و به نگرانی‌ها در مورد دسترسی «گروه‌های تروریستی» به منابع مالی اشاره کرد.
در آن زمان، روبیو همچنین از آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا خواست تا دولت تحت رهبری طالبان را رسماً به عنوان «دولت حامی تروریسم» طبقه بندی کند.
روبیو در سخنان خود خطاب به سنا گفت: «افغانستان تحت کنترل طالبان تهدیدی مستقیم برای منافع امنیت ملی ایالات متحده و متحدان ما در خاورمیانه و آسیای مرکزی است. عقب نشینی ناموفق دولت بایدن، افغانستان را به پناهگاه امن تروریست های ضد آمریکایی تبدیل کرد. تعیین طالبان به عنوان یک سازمان تروریستی گام منطقی بعدی است.»
افزون بر این، ایلان ماسک، نامزد پیشنهادی دونالد ترامپ برای «اداره کارآیی» در دولت آینده آمریکا هم چندی پیش در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، از ارسال پول «مالیات دهند‌گان آمریکایی» به افغانستان تحت حاکمیت طالبان، اظهار تعجب کرد.
تیم بورچت، نماینده ایالت تنسی در کنگره ایالات متحده پیش از این در نامه‌ای رسمی به دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا نگرانی خود را درباره کمک‌های خارجی ایالات متحده به طالبان ابراز کرد و خواستار همکاری دولت این کشور برای جلوگیری از انتقال منابع مالیاتی به طالبان شد.
در این نامه، آقای بورچت با اشاره به گزارش‌هایی مبنی بر انتقال پول از سوی سازمان‌های غیردولتی به طالبان در دوران دولت بایدن، خواستار شفافیت و توقف این روند شده بود.
در این نامه درباره ارسال مبالغ نقدی به بانک مرکزی افغانستانِ زیر اداره طالبان آمده است که این بانک یکی از منابع تامین مالی طالبان برای «برنامه‌ریزی تروریسم در سراسر جهان» است.
ترامپ: با طالبان کاملا متفاوت برخورد می‌کردم
این در حالی است که دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا از نحوه خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان انتقاد کرده و گفته بود که اگر او رییس جمهور بود با طالبان به گونه ای متفاوت برخورد می کرد. حال سوالی که مطرح می شود این است که آیا آمریکا با بازگشت ترامپ به کاخ سفید رویکرد خود را در قبال کابل تغییر خواهد داد؟
ترامپ پیش تر خروج پرهرج و مرج ایالات متحده از افغانستان را «شرم آورترین لحظه در تاریخ آمریکا» توصیف کرده بود؛ این خروج در آگست 2021 در دولت تحت رهبری جانشین و رقیب ترامپ، جو بایدن، تکمیل شد.
ترامپ از زمان خروج از کاخ سفید تاکید کرد که با طالبان و خروج ایالات متحده به شیوه ای متفاوت برخورد می کرد. با این حال، بسیاری از منتقدان ترامپ، معتقدند که توافق آمریکا و طالبان در دوحه که نزدیک پایان دوره اول ریاست جمهوری ترامپ در سال 2020 منعقد شد، راه را برای بازگشت طالبان به قدرت هموار می‌کرد.
آنچه ترامپ و منتقدانش بر سر آن اتفاق نظر دارند این است که توافق دوحه هرگز به طور کامل اجرا نشد. طالبان به بیشتر وعده‌هایی که در قطر داده بودند، از جمله وعده‌های تشکیل دولت فراگیر و مذاکره با دیگر رهبران افغانستان، عمل نکردند.
یکی از ایده های ترامپ این است که ایالات متحده باید پایگاه هوایی بگرام را در افغانستان نگه می داشت به جای اینکه به طالبان اجازه تصاحب 85 میلیارد دلار [80.5 میلیارد یورو] تجهیزات نظامی بدهد.
اندکی پس از تسلط طالبان در آگوست 2021، ترامپ گفت «هر پنی» از 85 میلیارد دلار باید به ایالات متحده بازگردانده شود، وگرنه، «یا باید با نیروی نظامی بی چون و چرا وارد شویم و آن را بگیریم، یا حداقل آن را بمباران کنیم.»
زلمی خلیلزاد که میانجی توافق آمریکا و طالبان در دوحه برای دولت ترامپ بود، اخیراً خواستار احیای توافق دوحه شد.
خلیلزاد که پیش از این سفیر آمریکا در افغانستان و عراق بوده است، گفت: با بازگشت ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا، فرصتی برای اجرای کامل همه عناصر توافق دوحه در افغانستان فراهم شده است.
طالبان همچنین با خوش بینی محتاطانه ای به بازگشت سیاسی ترامپ پاسخ دادند و امیدوار بودند که او «رویکردی عمل گرایانه برای تضمین پیشرفت ملموس در روابط دوجانبه اتخاذ کند و به هر دو کشور اجازه دهد فصل جدیدی از روابط مبتنی بر تعامل متقابل را باز کنند.»
آیا آمریکا در دوران ترامپ موضع خود را در قبال طالبان تغییر خواهد داد؟
دونالد ترامپ، رئيس جمهور منتخب آمریکا چند تن از کهنه‌سربازان جنگ در افغانستان و عراق را برای پست‌های مهم سیاست خارجی، دفاعی و اطلاعاتی کابینه خود معرفی کرده است که منتقدان صریح دولت بایدن به خاطر بازگشت طالبان به قدرت، به‌شدت وفادار به شخص ترامپ و بسیاری از سیاست‌های اعلانی او هستند.
این افراد پس از تایید سنا که حالا جمهوری‌خواهان اکثریت را بدست گرفته‌اند، فرصت بازبینی سیاست فعلی آمریکا در مورد افغانستان را نیز خواهند داشت.
ترامپ در کارزارهای انتخاباتی خود گفت که ژنرال‌هایی را که مسئولیت خروج از افغانستان را داشتند، برکنار می‌کند. رویترز گزارش داده که تیم ترامپ فهرستی برای برکناری ژنرال‌ها در پنتاگون را تهیه کرده و پیت هگست، نامزد وزیر دفاع از آن حمایت می‌کند.
معرفی افرادی که در گذشته اظهار نظرات تندی علیه طالبان داشته‌اند گمانه‌هایی را ایجاد کرده است که اگر این افراد از سوی سنا تایید شوند، سیاست آمریکا در ارتباط به افغانستان شاهد تغییراتی خواهد بود.
ترامپ مایل است مارکو روبیو را وزیر امور خارجه آمریکا و مایکل والتز را مشاور امنیت ملی خود کند. هر دو سیاستمدار در سال های اخیر از طالبان انتقاد کرده اند و خواهان فشار بیشتر بر این گروه بنیادگرای اسلامی شده اند.
ترامپ خود از طالبان انتقاد کرده و نشان داده است که از موضع قدرت با آنها برخورد خواهد کرد. با این حال، کارشناسان معتقدند که رویکرد او در قبال افغانستان به سیاست خارجی کلی او بستگی دارد.
افغانستان اولویت ترامپ نیست
برخی کارشناسان که در مذاکرات با طالبان قبل از تسلط آنها در سال 2021 شرکت داشتند، گفته اند که واشنگتن نمی تواند افغانستان را برای مدت طولانی نادیده بگیرد.
محمد ناطقی، یکی از اعضای تیم مذاکره کننده دولت سابق افغانستان با طالبان، معتقد است که وضعیت افغانستان می تواند بر امنیت منطقه تأثیر بگذارد. بنابراین، دولت جدید ایالات متحده باید اقدام کند.
ناطقی به دویچه وله گفت: «وضعیت حقوق بشر و فقر در افغانستان به جامعه جهانی و ایالات متحده مسئولیت های جدیدی در افغانستان می دهد.» در عین حال، این کارشناس هشدار داد که افغانستان اولویت ترامپ نیست.
جنگ های جاری در اوکراین و خاورمیانه به عنوان وظایف فوری تر برای ترامپ و دولت جدید او تلقی می شود. ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی خود بارها اعلام کرده بود که مناقشه در اوکراین را حتی قبل از روی کار آمدن حل خواهد کرد.
در حالی که باید دید که آیا جنگ اوکراین در مراسم تحلیف ریاست جمهوری در ماه ژانویه به پایان می رسد یا خیر، هر گونه تغییر در رویکرد واشنگتن در قبال کابل تنها پس از رسیدگی به بحران های موجود رخ می دهد.
ترامپ بر جنگ‌های جاری در اوکراین و خاورمیانه تمرکز خواهد کرد و هیچ چیز جدیدی را قبل از حل این دو آغاز نخواهد کرد؛ اما این امر مهم است که ترامپ افغانستان را کشوری که می تواند به پناهگاه امن تروریست ها تبدیل شود، نبیند.
