به گزارش ایراف، این روزها سرعت اینترنت در ایران دچار نوسان شده و با قطع و وصل هایی مواجه می‌شود.
شبکه‌های خدمات‌رسان اینترنت تاکنون نسبت به این مساله سکوت کرده و اختلال را در خارج از کشور اعلام کرده‌اند؛ اما در فضای مجازی شایع شده است که به دلیل قراردادی که ایران با افغانستان منعقد کرده، سرعت اینترنت در ایران روند کاهشی پیدا کرده است.
اوایل دی ماه بود که تفاهم‌نامه‌ای برای اتصال شبکه ارتباطی افغانستان به ایران و ترانزیت ترافیک اینترنتی افغانستان از طریق خاک ایران به امضا رسید. این توافقنامه میان مدیرعامل‌های شرکت «ارتباطات زیرساخت ایران» و شرکت «افغان تلکام» افغانستان منعقد شد.
بهزاد اکبری، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت، در این مراسم بر اهمیت این توافقنامه در تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و افزایش ترانزیت ارتباطات از طریق ایران تأکید کرد.
این موضوع موجب شده که در فضای مجازی و رسانه‌های کشور گفته شود که وقتی ایران سرعت اینترنت‌اش پایین است چگونه می تواند به افغانستان کمک کند؟
حتی موضوع زیرساخت‌های مخابراتی نیز در این زمینه مطرح شده است تا جایی که گفته شده تحریم های ایران مانع شده تا ایران بتواند از تجهیزات به روز استفاده کند.
آیا کاهش سرعت اینترنت ایران به خاطر افغانستان است؟
براساس گزارشی که سایت‌های اروپایی ارائه کرده اند اساسا اتصال اینترنت دو کشور با یک تجهیز ماهواره ای نمی‌تواند نقشی در سرعت اینترنت داشته باشد به شرط اینکه از تجهیزات دریافت کننده ماهواره ای پیشرفته و به روز استفاده شود.
همچنین مساله فیبر نوری نیز در ارتقای سرعت اینترنت موثر است که بیشتر کشورها از این سیستم عرضه شبکه‌ای استفاده می کنند.
موسسات تحقیقاتی و مطالعاتی معتقد اند بسیاری از جنبه‌های استفاده از تجهیزات مدرن ارائه اینترنت و فناوری های دیجیتال می‌توانند به طور مشترک استفاده شوند به شرط آنکه تاب آوری تجهیزات ارتقا پیدا کند.
برای کمک به درک چگونگی استفاده بازیگران مختلف از اینترنت و فناوری‌های دیجیتال در چنین سناریوهایی باید قوانین مشترک برای طرفین تدوین شود، زیرا این امکان وجود دارد که دریافت اینترنت با یک تجهیز برای یک کشور بیشتر و برای یک کشور کمتر شود.
در حال حاضر سرعت اینترنت در ایران بسیار بیشتر از افغانستان است و افغان‌ها سعی داشته اند تا با استفاده از امکانات ایران کمی سرعت اینترنت خود را بالا برند.
قیمت بالا، سرعت پایین
شهروندان افغانستان معتقدند که به دلیل نبود تجهیزات ماهواره ای در افغانستان سرعت اینترنت در بخش‌هایی از این کشور صفر است، اما شرکت های تامین کننده اینترنت هزینه بالایی را بابت فروش خدمات از شهروندان دریافت می کنند.
بر اساس اطلاعات به دست آمده در حال حاضر بهای یک گیگ اینترنت در کشورهای همسایهٔ افغانستان از جمله پاکستان، معادل دو افغانی و ایران برابر با چهار افغانی است، اما نرخ یک گیگ اینترنت در شبکه‌های مخابراتی افغانستان بیش از صد افغانی است.
مسئولان حکومت افغانستان اعلام کرده اند که یکی از دلایل نبود اینترنت در سطح کشور افغانستان عدم تجهیزات مخابراتی است.
با این حال مسئولان حکومت طالبان در سال 1401 وعده داده بودند که با دریافت هزینه از مشترکان تجهیزات به روز را وارد این کشور خواهند کرد که تاکنون این وعده محقق نشده است.
کاهش قیمت اینترنت در افغانستان
وزارت مخابرات طالبان در ابتدای سال جدید میلادی اعلام کرد که هزینه یک گیگ اینترنت که پیش‌تر ۱۱۰ افغانی بود، به ۹۵ افغانی کاهش یافته و هزینه تماس‌ها و پیام‌ها نیز تا ۵۰ درصد کم شده‌است.
عنایت‌الله الکوزی، سخنگوی این وزارتخانه گفته است که قیمت‌های تعیین شده از سوی این وزارت از اول ژانویه ۲۰۲۵ در سراسر افغانستان اجرایی شده‌است.
وی همچنین افزوده که یک ماه پیش به تمامی شبکه‌های مخابراتی درباره کاهش قیمت‌ها مهلت یک‌ماهه داده بودند و این اقدام به درخواست مردم و با هدف ایجاد رقابت سالم در بازار مخابراتی صورت گرفته است.
با این حال، شهروندان افغانستان معتقدند که هنوز با گذشت نیمی از ماه ژانویه این وعده محقق نشده است که به نظر می رسد این اظهارات فقط وعده بوده و تا عملیاتی شدن راه زیادی مانده است.
آنها استدلال می کنند که هزینه های مخابراتی در افغانستان در مقایسه با کشورهای همسایه، به ویژه پاکستان، به طور قابل توجهی بالاتر است، در حالی که کیفیت خدمات بسیار پایین تر است.
چندین شهروند گزارش داده اند که سرعت اینترنت در اکثر مناطق بسیار پایین است و کاربران اغلب با مشکلاتی در ارتباط و قطع خدمات مواجه می شوند. به گفته آنها، این مشکل به ویژه در شرایط فعلی که بسیاری از افراد برای انجام کارهای روزمره و تعاملات اجتماعی به اینترنت متکی هستند، مشکلات قابل توجهی را ایجاد کرده است.
آنها خاطرنشان می کنند که در آموزش از راه دور، بسیاری از دانش آموزان و دانشجویان به دلیل کیفیت پایین اینترنت قادر به شرکت در کلاس های آنلاین یا دسترسی به مطالب آموزشی از منابع آنلاین نیستند.
در سه سال گذشته، مشتریان مخابرات افغانستان همواره از کیفیت پایین خدمات و هزینه های زیاد شکایت کرده اند. آنها همچنین از عدم شفافیت در صورت‌حساب تماس‌ها و خدمات اینترنتی انتقاد می‌کنند و مدعی هستند که خدمات ارائه‌شده با قیمت‌های اعلام شده مطابقت ندارد. بسیاری استدلال می کنند که با بهبود شرایط امنیتی تحت حکومت طالبان، شرکت های مخابراتی باید نرخ های خود را کاهش دهند.
علاوه بر این، مشتریان نگرانی هایی را در مورد عدم شفافیت در نحوه جمع آوری و گزارش مالیات های مخابراتی مطرح کرده اند. آنها خواهان پاسخگویی بیشتر هم از طالبان و هم از شرکت های مخابراتی هستند.
حکومت طالبان می‌گوید اگرچه گوشی های همراه هم اکنون مجهز به سرعت بالا هستند، اما در حال حاضر زیرساخت های افغانستان تنها می تواند سرعت تا 2 گیگ را پاسخگو باشد.آنها گفته اند با همکاری ایران می‌توان سرعت اینترنت را تا 4 گیگ ارتقا داد؛ اما برای اینکه سرعت بالاتر برود باید تجهیزات ایران نیز تغییر کند؛ زیرا در این صورت سرعت اینترنت در ایران کاهش پیدا خواهد کرد.
