به گزارش ایراف، وقتی با تجار ایرانی صحبت می کنیم آنها معتقد اند که امروزه دیگر نیازی نیست کالای ایران از طریق کشتی یا هواپیما به چین ارسال شود آنها می گویند که از همین افغانستان می توان کالا را با قطار به چین ارسال کرد به شرط آنکه روابط تجاری و اقتصادی با طالبان توسعه یابد.
وقتی به نقشه افغانستان می نگیریم مشخص می شود این کشور در منطقه شمال شرقی یک مرز مشترک با کشور چین دارد. گذرگاه واخجیر واخان یک مسیر تجاری باستانی و یک گذرگاه استراتژیک فوق العاده محسوب می شود.
کریدور واخان باعث گسترش طول مرزهای کشور افغانستان شده است و افغانستان بوسیله این کریدور به کشور چین متصل می شود و از این طریق با دنیای شرق آسیا ارتباط می یابد.
کریدور واخان چین را به افغانستان و متصل می کند. تلاش چین برای باز کردن مرز خود با افغانستان از طریق گذرگاه واخجیر و تالش برای احداث تونل در زیر کوه های پامیر برای دستیابی راحت تر به افغانستان از سال‌ها قبل ادامه داشته است.
کریدور واخان در حدود ۶۰۰ کیلومتری شرق شهر مزار شریف قرار دارد. این نوار باریک زمینی به طول ۳۵۰ کیلومتر در منطقه بدخشان، محل به هم رسیدن سه رشته کوه بزرگ جهان، یعنی هندوکش، قراقورم و پامیر است. این منطقه همچنین با پاکستان، چین و تاجیکستان هم مرز است.
تصمیم چین برای ساخت جاده از طریق گذرگاه واخجیر، وضعیت ژئوپلیتیک منطقه را پیچیده می کند. چین قطعاً از این پروژه منتفع خواهد شد و از این رو موفق شده است که این پروژه را از دید مخالفان ژئوپلیتیکی خود دور نگه دارد. چنانچه می توان گفت به ندرت گزارشی در مورد این پروژه توسط رسانه ها وجود دارد.
کریدور واخان تنها گذرگاهی است که امکان ایجاد اتصال مستقیم میان چین و افغانستان را دارد و به همین علت این مساله از سوی چین مد نظر است که امکان شکل دادن به یک مسیر ریلی در این منطقه را بررسی کند.
اگرچه در حال حاضر شکل دادن به این پروژه ممکن است دشوار به نظر برسد؛ اما در صورتی که علاوه بر چین، ایران نیز توجه کافی نسبت به احیای مسیرهای تاریخی راه ابریشم نشان دهد، همکاری ایران و چین برای تبدیل افغانستان به بستری برای همکاری‌های مشترک، دور از ذهن نخواهد بود که کریدور واخان نیز نقش تاریخی خود به عنوان کلید اتصال مستقیم میان چین و ایران را بازیابی کند.
مسیری که از گذرگاه واخجیر می گذرد دو هدف ژئوپلیتیک چین را محقق می سازد: توسعه تجارت با آسیای مرکزی در شمال و شبکه رو به رشد با بندر تازه توسعه یافته آن در گوادر در پاکستان در جنوب.
حتی با توجه به پیچیدگی جغرافیایی منطقه، این جاده همچنان به عنوان ارزان ترین مسیر بین چین و آسیای مرکزی عمل می کند و ساخت آن به چین دست برتر را در افزایش تسلط اقتصادی و نظامی در منطقه می دهد.
نکته جالب ماجرا در این است که پاکستان هم مخالف احداث این جاده است و می خواهد اگر مسیری هم برای چین وجود داشته باشد تنها از مرزهای آبی این کشور عبور کند.
رسانه های پاکستانی بعد از درگیری اخیرا بین دو کشور بارها به گذرگاه واخان اشاره کرده و گفته اند واخان، یک نوار باریک در افغانستان است که آسیای مرکزی و جنوبی را به هم متصل می‌کند در صورتی که این گذرگاه توسط چینی ها توسعه پیدا کند به راحتی می تواند جایگزین پاکستان شود.
آنها می گویند که با توسعه اقتصادی کنونی به رهبری چین، کریدور واخان می تواند محور اساسی ترانزیت کالا از چین به آسیای مرکزی و غرب آسیا شود.
چینی ها بارها به این موضوع اشاره کرده اند که علاوه بر نیاز به بندر گوادر در پاکستان که بزرگترین سرمایه گذار در این بندر هستند، به مسیرهای جایگزین برای انتقال کالا نیز نیازمند هستند به همین دلیل انتقاداتی که از سوی پاکستان مطرح می شود را نمی پذیرند.
با این حال در مذاکراتی که بین افغانستان و چین مطرح می شود چین، مصمم است تا توسعه زیرساخت‌ها در داخل کریدور واخان سریعتر پیشرفت کند.
چینی ها حتی به این موضوع اشاره کرده‌اند که برای واردات سنگ های معدنی از افغانستان نیازمند این گذرگاه هستند؛ زیرا بهترین و ارزان ترین راه همین گذرگاه واخان است.
کریدور واخان یک مسیر تجاری مستقیم به چین را فراهم می‌کند و می‌تواند مداخله واسطه‌ها را کاهش دهد و در نتیجه احساس استقلال را برای منطقه از نظر تجاری و اقتصادی ایجاد کند.
