به گزارش ایراف، میراث فرهنگی هر کشور عاملی اساسی در شکلگیری هویت ملی است و این موضوع در کشور جنگزدهای مانند افغانستان اهمیت بیشتری پیدا میکند. افغانستان در چهار دهه گذشته شرایطی جنگی را تجربه کرده که برای میراث تاریخی چندین قرن گذشته آن فاجعهبار بوده است.
به گزارش اوراسیا ریویو، دوره اول حکومت طالبان در افغانستان دوران تاریکی برای میراث فرهنگی این کشور بود؛ اما طالبان نسل جدید رویکرد متفاوتی نسبت به میراث فرهنگی افغانستان و حفظ آن دارد و به نظر میرسد آماده فعالیتهای حفاظتی در کشور است. این تغییر رویکرد میتواند نقطه عطفی برای حفاظت و حفظ میراث فرهنگی افغانستان باشد.
اخیراً، دیدار معاون وزارت امور خارجه هند با سرپرست وزارت خارجه افغانستان در دبی به نظر میرسد که عرصه جدیدی را در سیاست تعامل با حکومت طالبان در افغانستان باز کرده است. شاید به دلیل تفاوت نسبی در رویکرد طالبان، هند تصمیم گرفته است که به سیاست واقعبینانه اولویت دهد.
جامعه جهانی اکنون فرصتی دارد تا گنجینههای فرهنگی بشری را حفظ کند و به مردم افغانستان فرصتهای اقتصادی بهتری ارائه دهد. این تغییر رویکرد برای هند نیز مهم است، زیرا علاوه بر کمکهای انسانی، میتواند حمایت مالی و فنی فوری برای حفظ میراث فرهنگی مشترک افغانستان و هند ارائه دهد.
با وجود باز شدن کانالهای دیپلماتیک محدود با پاکستان، روسیه، قطر و غیره، طالبان به طور کلی در مواجهه با انزوای بینالمللی قرار دارد. حکومت طالبان در افغانستان بهطور مستمر تلاش میکند تا به عنوان یک دولت مشروع از سوی دیگر کشورها و در محافل بینالمللی شناخته شود.
اقتصاد افغانستان، حتی قبل از طالبان، عمدتاً بر اساس کمکهای بینالمللی بود و به دلیل کنترل طالبان از آگوست ۲۰۲۱، تمام این کمکها متوقف شد و این وضعیت منجر به فروپاشی اقتصاد افغانستان شده است. از آن زمان، یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد) مجبور به کار براساس سند برنامهریزی خود برای چارچوب تعاملی انتقالی (TEF) بوده است. این کمکها محدود به ارائه حمایتهای انسانی و فنی برای فعالیتهای حفظ میراث فرهنگی به دلیل عدم شناخت حکومت طالبان در افغانستان است.
مشاهده شده است که میراث فرهنگی دوباره تحت تهدید شدید تخریب به دلیل غفلت و نبود تخصص علمی به دلیل توقف حمایتهای مالی و فنی بینالمللی قرار گرفته است. این بار نه سیاست طالبان بلکه ناکارآمدی جامعه جهانی مسئول این غفلت است. جامعه جهانی باید درک کند که میراث افغانستان میراث انسانیت است که فرهنگهای متنوعی در گذشته با یکدیگر تعامل داشتهاند تا چنین شگفتیهای هنری را به وجود آورند.
سیاستهای طالبان باید در زمینهای بزرگتر دیده شود، زیرا افغانستان فعلی همانند رژیم قبلی طالبان (۱۹۹۶-۲۰۰۱) نیست. جامعه و اقتصاد در مقایسه با اولین رژیم طالبان تغییر کردهاند. مردم اکنون تحصیلکردهتر، توانمندتر و آگاهتر از هویت خود هستند. با این حال، جامعه جهانی نیز باید رویکرد تغییر یافته طالبان نسبت به میراث فرهنگی خود را درک کند و آماده ارائه امنیت و حمایت به سازمانهای بینالمللی در فرآیند حفظ آثار فرهنگی باشد.
آثار میراث فرهنگی نمیتوانند مدت زیادی منتظر بمانند، زیرا آنها نه تنها با تخریب طبیعی بلکه با بهرهبرداری غیرقانونی نیز مواجه هستند. چنین تخریبی منجر به ناپدید شدن میراث چندصدساله انسانیت خواهد شد.
سازمانهای بینالمللی باید بهطور پیشفعالانه عمل کنند و با ارائه حمایتهای مالی و فنی، علیرغم عدم شناخت رژیم طالبان، که طالبان از آن استقبال میکند، میوههای کمچیدهشده را برداشت کنند.
هند نه تنها در منطقه، بلکه در سطح جهانی یک قدرت رو به رشد است. سیاست هند نسبت به افغانستان با قدرت نرم و دوستی متقابل هدایت شده است. بازگشت مجدد طالبان در ۲۰۲۱ باعث ایجاد وقفه در روابط دوستانه آنها شد. رابطه کنونی بین هند و افغانستان ممکن است پیچیده در نظر گرفته شود. این به دلیل این است که هند هنوز طالبان را به عنوان دولت مشروع افغانستان به رسمیت نشناخته است.
با این حال، کانالهای دیپلماتیک بین آنها همچنان ادامه دارد و محدود است و دیدار اخیر معاون وزارت امور خارجه هند با سرپرست وزارت خارجه افغانستان نشانه مثبتی است.
میراث فرهنگی افغانستان میتواند به عنوان میراث مشترک هند نیز درک شود. گذشته و تاریخ باستانی هر دو کشور مشترک است زیرا هر دو به یک جغرافیای فرهنگی تعلق دارند: منطقه تمدنی هندو، تمدن سبت سائیندها-ساراسواتی، و بودیسم گندارا در جنوب آسیا. بقایای این فرهنگ بودایی مشترک دو کشور در افغانستان پخش شده و در معرض تهدید تخریب قرار دارند. بنابراین، اگر هند تصمیم بگیرد تا از افغانستان در حفظ میراث فرهنگی آن حمایت کند، به طور غیرمستقیم در حال حفظ میراث خود است. هند باید این فرصت را بگیرد تا با ارائه حمایت مالی و فنی در زمینه حفظ میراث فرهنگی علاوه بر کمکهای انسانی که در حال حاضر به افغانستان ارائه میدهد، به مردم افغانستان کمک کند.