به گزارش ایراف،در اواخر دسامبر 2024 زمانی که هواپیماها و پهپادهای پاکستانی در حال بمباران مخفیگاه های تحریک طالبان پاکستانی در افغانستان بودند، چین تجهیزات خود را از طریق بندرعباس در ایران و نه از طریق بندر گوادر، به افغانستان درحال ارسال بود. این اقدامات متفاوت پاکستان و چین منعکس کننده رویکردهای متضاد آنها در قبال طالبان است و پیامدهای طولانی مدت دارد.
سیاست تقابلی پاکستان
در 26 دسامبر 2024 حملات هواپیماها و پهپادهای پاکستانی در افغانستان 46 کشته برجای گذاشت. پاکستان ادعا کرد که قربانیان، تروریست های تحریک طالبان پاکستان بودند که در کشتن 16 کارمند امنیتی در وزیرستان جنوبی در 21 دسامبر دست داشتند. اما طالبان این ادعا را رد کردند و این حملات را وحشیانه خواندند که باعث کشته شدن زنان و کودکان شده است و وعده دادند که انتقام خواهند گرفت.
اما پاکستان حملات هوایی خود را در حالی انجام داد که هیئت این کشور به رهبری محمد صادق، نماینده ویژه افغانستان در کابل بود و با امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه طالبان، سراج الدین حقانی، سرپرست وزارت کشور طالبان و نورالدین عزیزی،سرپرست وزارت صنعت و تجارت دیدار کرده بود.
از سوی دیگر، این دومین حمله هوایی به افغانستان در سال 2024 بود. پاکستان برای اولین بار در ماه مارس یک حمله هوایی به خاک افغانستان انجام داد.
حملات هوایی پاکستان روند مذاکراتی را که پس از 15 ماه وقفه آغاز شده بود را از مسیر خارج کرد. در مقابل نیروهای طالبان به این حملات پاسخ دادند و با حمله به چندین پاسگاه مرزی پاکستان و وارد کردن «تلفات سنگین» تلافی کردند. در مقابل در 3 ژانویه 2025 نیروهای پاکستانی در داخل افغانستان خمپاره پرتاب کردند.
چین: دور زدن پاکستان و کاهش میانجیگری
اما در این میان به نظر می رسد تعامل چین با طالبان در تضاد شدید با سیاست تقابلی پاکستان است. محموله چین که در 28 دسامبر وارد افغانستان شد حاوی 1000تن کلاف فولادی بود. پکن این محموله را از طریق بندرعباس و شبکه راه آهن به ایستگاه روزنک در ولایت هرات منتقل کرد. جالب اینجاست که چین از بندر گوادر که تحت کنترل خود است و 90 درصد درآمد خود را از آن دریافت می کند، استفاده نکرد. در اواخر نوامبر 2024 چین یک محموله مستقیم از طریق ازبکستان و ترکمنستان به افغانستان ارسال کرد. دور زدن پاکستان از سوی چین بر نگرانی های فزاینده درمورد شرایط امنیتی در پاکستان تاکید دارد.
درواقع، چشم انداز خوشبینانه چین وتمایل چین به همکاری با طالبان در تصویری که از این گروه در رسانه های چین بازتاب می یابد مشخص است. بررسی رسانه های چینی نشان می دهد که گزارش های آن ها بیشتر در مورد اقدامات طالبان علیه فروشندگان موادمخدر، ایجاد مراکز بازپروری برای معتادان، کاهش قابل توجه کشت خشخاش، آغاز پروژه های توسعه ای و بهبود وضعیت امنیتی است.
این تصویر در تضاد با تصویری از طالبان در اکثررسانه های پاکستانی و بین المللی است.
ازسوی دیگر، ظاهرا چین نیز نقش میانجی خود را در تنش های پاکستان و افغانستان کاهش داده است. این امر حداقل در درگیری های اخیر مشهود بوده است. در بسیاری از موارد چه در دوره جمهوریت و چه اکنون چین بین مقامات پاکستانی و افغانستان میانجیگری کرده است. با این حال، باتوجه به روابط دیرینه چین با پاکستان نقش پکن اغلب به عنوان حمایت از دیدگاه پاکستان، نقش پکن اغلب به عنوان حمایت از دیدگاه پاکستان تلقی می شود. در این میان طالبان به این نقش معترض کرد. سخنگوی طالبان آشکارا ارتش پاکستان را به تلاش برای آسیب رساندن به اعتماد بین افغانستان و چین متهم کرد.
در نوامبر 2024 نماینده ویژه چین در جریان سفر خود به کشورهای منطقه تلاش کرد تا نگرانی های پاکستان را در مورد حضور تحریک طالبان پاکستان در افغانستان منتقل کند. با این حال، هبت الله آخوندزاده، رهبر عالی طالبان از ملاقات با او خودداری کرد. نماینده ویژه چین تنها توانست با مولوی شیرین والی قندهار، و ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان دیدار کند.
از آن زمان تاکنون، تعداد کمی از پیشنهادات میانجی چینی در رسانه ها ظاهر شده است. شاید چین از این که به عنوان مدافع دیدگاه ارتش پاکستان درنظر گرفته شود، فاصله گرفته است.
چین کشورهای منطقه را در کنار طالبان قرار می دهد
از سوی دیگر به نظر می رسد که چندین کشور منطقه از سیاست چین در قبال طالبان پیروی می کنند. کشورهای آسیای مرکزی قراردادهایی به ارزش میلیاردها دلار با طالبان امضا کرده اند. این درحالی است که برخلاف چین که سیاست خود در افغانستان را به گونه ای طراحی کرده است که بدون توجه به اینکه چه کسی بر این کشور حکومت می کند با آن ارتباط برقرار کند اما ارتش پاکستان تلاش کرد در افغانستان مداخله کند و افغانستان را حیاط خلوت خود می دانست.
بنابراین درحالی که چین در حال تقویت روابط خود با طالبان است روابطش با پاکستان درحال بدتر شدن است. این دیدگاه های متفاوت ممکن است گسترش کریدور اقتصادی چین و پاکستان به افغانستان را به تعوییق بیاندازد.باتوجه به موضع قاطعانه طالبان بعید است که چین نقش میانجی را بازی کند.در حالت کلی وضعیت در حال تحول کنونی اگر به درستی مدیریت نشود ممکن است منجر به بی ثباتی شود که بر اتصال منطقه ای تاثیر می گذارد.
منبع:thinkchina
