به گزارش ایراف، با ایجاد ثبات در سیاست داخلی و امیدواری در بخش اقتصاد، که پاکستان را به دومین کشور پرجمعیت آسیای جنوبی تبدیل کرده، ممکن است در سیاست خارجی و مسائل امنیتی در سال جدید نگرانیهایی پدید آید.
براساس ارزیابی الجزیره، تحلیلگران سال 2025 را برای پاکستان سالی سخت پیشبینی میکنند، زیرا این کشور باید روابط خود را با همسایگان، متحدان و دشمنانش در سراسر جهان و همچنین با ایالات متحده به رهبری دونالد ترامپ مدیریت کند.
بیشتر چالشهای سیاست خارجی و امنیتی پاکستان ناشی از همسایگانش، افغانستان در غرب و هند در شرق است. خشونتهای ایجادشده توسط گروههای شبهنظامی پس از تصرف کابل توسط طالبان در سال 2021 در سراسر پاکستان تشدید شده است. در سال 2024، حملات مسلحانه جان نزدیک به 700 نیروی پاکستانی را گرفت و سال 2024 را به یکی از مرگبارترین سالها برای این کشور تبدیل کرد.
کریستوفر کلاری، عضو ارشد مرکز تحقیقاتی استیمسون ایالات متحده، معتقد است که پاکستان با «شدیدترین» چالش امنیتی خود «حداقل در یک دهه یا احتمالاً از 1990 بدین سو» مواجه بوده است.
«پاکستان هیچ انتخاب استراتژیک بزرگی جز نظم بخشیدن به اقتصاد خود و ترمیم روابطش با دیگر قدرتهای بزرگ و همسایگان منطقهای ندارد. این امر احتمالاً مستلزم سالها کار است و مشخص نیست که آیا پاکستان سالها فرصت خواهد داشت تا قبل از فروپاشی این کار را انجام دهد یا خیر.»
روابط پاکستان و ایالات متحده از زمان استقلال پاکستان در سال 1947 برقرار است، اما این روابط بیشتر بر اساس حمایت پاکستان از سیاستهای ایالات متحده در منطقه، به ویژه در افغانستان، استوار بوده است. پس از بازگشت طالبان به قدرت در کابل، شراکت استراتژیک پاکستان-ایالات متحده در جنوب آسیا کمرنگ شده است. پاکستان به تدریج برای نیازهای اقتصادی، نظامی و فناوری خود به چین نزدیک شده است.
حسن عباس، استاد دانشگاه دفاع ملی در واشنگتن دیسی، معتقد است که پاکستان باید “با دقت” روابط خود با ایالات متحده را در میان تنشها با چین و هند مدیریت کند. او میگوید “در حالی که اضطراب در پاکستان مشهود است”، تغییرات دراماتیک در رابطه بعید به نظر میرسد. مسائل امنیتی و چالشهای منطقهای، مانند بیثباتی در افغانستان، احتمالاً تعاملات دوجانبه را تحت تأثیر قرار خواهند داد.
هند همچنان بزرگترین چالش سیاست خارجی پاکستان است. روابط بین دو کشور عملاً سالهاست که متوقف شده است و تنشها بر سر کشمیر پس از آن که دهلی نو در سال 2019 خودمختاری محدود کشمیر تحت کنترل هند را لغو کرد، تشدید شده است. عبدالباسط، سفیر سابق پاکستان در هند، معتقد است که مسئله کشمیر نیازمند دیپلماسی پشت پرده است.
نارندرا مودی، نخستوزیر هند، علاقه کمی به نزدیکی با پاکستان دارد و این را در دورهای از بیثباتی داخلی در پاکستان غیرعملی میبیند. باسط فکر میکند که پاکستان باید راههایی برای تعامل با دهلی نو پیدا کند تا از پیشرفت به سوی روابط عادی جلوگیری شود.
سال 2024 برای ایران سالی فاجعهبار بود، زیرا منافع ژئوپلیتیکی آن در خاورمیانه متحمل خسارتهای سنگینی شد و حتی اسرائیل چندین بار به طور مستقیم به قلمروهای آن حمله کرد. ایران سال را با حملات به استان بلوچستان پاکستان آغاز کرد و مدعی شد که گروه مسلح جیش العدل امنیت مرزی آن را تهدید میکند. این حمله باعث شد پاکستان سریعاً بهطور نظامی پاسخ دهد، اما تنشها با دیپلماسی حل و فصل شد.
عمر کریم، پژوهشگر دانشگاه بیرمنگام در انگلیس، پیشبینی میکند که “تقریباً نزدیکی ناراحتکننده” ادامه خواهد داشت و با بازگشت ترامپ به کاخ سفید چالشهای جدیدی نیز به وجود خواهد آمد.
او هشدار میدهد که وخامت روابط پاکستان-ایران میتواند امنیت مرزی را بدتر کند. پاکستان برای جلوگیری از تشدید خشونتهای داخلی، تعامل مثبت با ایران را دنبال خواهد کرد.