به گزارش ایراف، حامد حکمت‌آرا، پژوهشگر ژئوپلیتیک و دیپلماسی آب دانشگاه تهران در یادداشتی در روزنامه ایران با محوریت افتتاح سد پاشدان توسط طالبان نوشت: سد سلما نیز در سال 1395 در همین حوضه توسط طرف افغانستانی افتتاح شده است. این دو سد در بالادست سد دوستی ایران و ترکمنستان قرار دارند که بخشی از آب خراسان و از جمله بخشی از آب آشامیدنی کلانشهر مشهد را تأمین می‌کنند.
وی افزود: اصول نهادها و توافقنامه‌های بین‌المللی بر منافع مشترک کشورها و ملت‌ها و حصول توافق‌های برد-برد از جمله در زمینه مدیریت منابع آب مشترک تأکید دارند.
حکمت آرا اذعان کرد که تخطی از عمده این اصول فاقد هرگونه پیامدهای حقوقی است و سران برخی قدرت‌های بزرگ جهان در راستای تقویت منافع ملی خود، آنها را به راحتی زیرپا می‌گذارند، عملاً دیگر نمی‌توان از سایر دولت‌ها انتظار همکاری واقعی داشت.
این پژوهشگر ژئوپلیتیک و دیپلماسی آب دانشگاه تهران نوشته است که به طور کلی با رشد روزافزون جمعیت و اهمیت یافتن منابع طبیعی، دولت‌ها دریافته‌اند که امکان بهره‌برداری از این منابع در دو بعد سیاست داخلی (جهت رشد کشاورزی و صنعت و تقویت امنیت غذایی) و سیاست خارجی (به عنوان ابزار چانه‌زنی و امتیازگیری و حتی هژمونی‌خواهی منطقه‌ای) وجود دارد.
حکمت آرا شاخص‌ترین توافق ایران در زمینه آب‌های فرامرزی را معاهده 1351 هیرمند بین ایران به عنوان کشور پایین‌دستی (با قدرت بیشتر) و افغانستان بالادستی دانسته و نوشته است: هرچند مقامات وقت ایران بعدها اذعان کردند که معاهده هیرمند، منافع آبی کشورمان را در حالت حداقلی خود تأمین می‌کرد، یکی از اهداف تهران از انعقاد این معاهده، جلوگیری از تبدیل حکومت وقت افغانستان از پادشاهی به کمونیستی بود.
وی در ادامه افزوده: ولی بعدها همین معاهده حداقلی هم طی برخی سال‌ها از سوی کابل با ذکر دلایلی از جمله وقوع خشکسالی اجرایی نشد.
به باور این پژوهشگر آب، حوضه هریرود هم از این قاعده مستثنی نیست و هرچند هنوز هیچ‌گونه توافق آبی بین ایران و افغانستان در این حوضه وجود ندارد؛ اما تجربه آبی کشورهای منطقه و حتی خود ایران نشان می‌دهد در شرایط فعلی که خاورمیانه درگیر بحران‌های عمیق و تغییرات مداوم در میزان قدرت دولت‌هاست و شاهد اتحادیه‌ها یا همکاری‌های پایدار و ریشه‌دار نیستیم، نمی‌توان بر انعقاد یا حتی اجرای این‌گونه توافقنامه‌های محیط زیستی تکیه کرد و امنیت آبی کشور و شهروندان را به آنها وابسته کرد.
وی ادامه داد: چون دولت‌ها احتمالاً در صورتی که احساس کنند خللی در قدرت طرف مقابل ایجاد شده یا از سوی قدرت ثالثی حمایت شوند، این توافق‌ها را در راستای تقویت منافع ملی خود و در رقابت با کشورهای همسایه نادیده خواهند گرفت.
با این حال این پژوهشگر دیپلماسی حوزه آب گفت که در بلندمدت می‌توان آرمان مدیریت یکپارچه حوضه‌های آبریز فرامرزی کشور و ایجاد سازمان‌های منطقه‌ای آب‌پایه از جمله در حوضه هریرود را پی‌گیری کرد.
