به گزارش ایراف، در آخرین روزهای دسامبر 2024 میلادی، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه قانون حذف طالبان از فهرست سازمان های ممنوعه را امضا کرد. پیش از این پارلمان روسیه لایحه حذف نام طالبان از فهرست گروه های ممنوعه را به تصویب رسانده بود که برای قانونی شدن آن نیاز به امضای رئیس جمهور روسیه داشت.
ایده حذف نام طالبان از فهرست گروه‌های ممنوعه مسکو را برای نخستین بار ضمیر کابلوف، نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه برای افغانستان فاش کرد. او گفته بود که روسیه تصمیم گرفته است طالبان را از لیست سازمان های تروریستی خود حذف کند.
ناظران تحولات افغانستان این اقدام روسیه را یک گام رو به جلو برای به رسمیت شناختن حکومت طالبان در افغانستان و عادی سازی روابط با این کشور عنوان می کنند؛ اما یک دلیل روشن دیگری که روسیه را ترغیب به حذف نام طالبان از فهرست ممنوعه کرده «داعش» است.
داعش محرک گشایش آغوش گرم مسکو به روی طالبان
ولادیمیر پوتین در ماه ژوئیه سال گذشته، طالبان را یک متحد در امرز مبارزه با «تروریسم» عنوان کرد. او که این گروه را «واقعیت جامعه افغانستان» خوانده بود، تصریح کرد ارتباط با حاکمان جدید کابل یک نیاز و ضرورت است. رئیس جمهوری روسیه همچنین در اظهارنظری دیگر در ماه جولای سال گذشته طالبان را یک «متحد قابل اعتماد» توصیف کرده و افزوده بود که این جنبش می تواند به جنگ روسیه علیه داعش در بحبوحه افزایش حملات تروریستی در این کشور کمک کند.
در واقع، مسکو یک تهدید امنیتی بزرگ از سوی گروه های تکفیری و افراط گرا مستقر در افغانستان یعنی داعش دارد. در ماه مارس 2024 افراد مسلح 145 نفر را در یک سالن کنسرت در خارج از مسکو در حمله ای که داعش مسئولیت آن را برعهده گرفت، کشتند. مقامات آمریکایی در آن زمان اعلام کردند که اطلاعاتی در اختیار دارند که نشان می دهد شاخه خراسان داعش مسئول این حمله بوده است. این حمله انگیزه کرملین برای تقویت روابط با طالبان را دوچندان کرد و منطق استراتژیک مسکو برای مشروع نشان دادن طالبان به عنوان یک «متحد خوب» برای مبارزه با داعش را توجیح کرد.
بر همین اساس تحلیلگران حذف نام طالبان از فهرست گروه‌های ممنوعه روسیه را نشان از اعتماد روسیه به طالبان ازجمله در مبارزه با داعش عنوان می کنند. عمر صمد، سفیر دولت پیشین افغانستان در فرانسه در یادداشتی کوتاه در حساب رسمی خود در ایکس در واکنش به این اقدام روسیه نوشته بود که این تصمیم ساعاتی پس از متلاشی شدن یک هسته “داعش خراسان” در مسکو اتخاذ شد. این دیپلمات پیشین افغان در این یادداشت پرسیده است که آیا این تصمیم نشان از اعتماد فزاینده مسکو به طالبان به‌عنوان نیرویی ضد داعش است؟
بهرروی به نظر می رسد از آنجایی که روسیه به دلیل جنگ اوکراین و تحریم های غرب و اکنون تحولات سوریه بازوهای خود را از دست داده است حساب ویژه ای روی طالبان باز کرده که او نیز در میانه تحولات جهانی مورد بی اعتنایی جهان قرار گرفته است. روسیه در شرایط کنونی به ویژه با تحولات اخیر در خاورمیانه باید به دنبال شرکای جایگزین باشد. از همین رو بر همکاری با طالبان در مبارزه با تروریسم و گسترش نفوذ خود حساب ویژه ای باز کرده است.
به عبارت دیگر، اکنون کرملین طالبان را شریک مهم و جدی جنگ مداوم خود علیه داعش می داند. به همین دلیل گام های مسکو در جهت عادی سازی روابط با طالبان بخشی از استراتژی آن برای ایجاد همکاری بیشتر با داعش است. این اقدام را می توان گامی در جهت ایجاد روابط قوی تر تلقی کرد. در واقع مبارزه با داعش در پشت منطق استراتژیک روسیه برای گشودن آغوش گرم خود به کابل است.
نگرانی های روسیه از تحولات جهان و منتفع شدن طالبان
از سوی دیگر این تصمیم در حالی برای رفع تهدیدات امنیتی علیه روسیه قانونی شد که طالبان و پاکستان سطح فزاینده ای از تنش و درگیری را تجربه می کنند. این درگیری ها در صورت عدم کنترل و نتیجه بخش نبودن مذاکرات طبیعتا بعد منطقه ای خواهد گرفت و گروه هایی چون داعش را وارد میدان جنگ به عنوان اهرم فشار خواهد کرد. شاید به همین دلیل است که در میانه این درگیری ها پوتین حذف نام طالبان را قانونی و مسکو، طالبان و پاکستان را به خویشتن داری دعوت و از درگیری های اخیر ابراز نگرانی کرد.
این در حالی است که مسکو با وزنه و بها دادن به طالبان در امر مبارزه با داعش از طریق حذف نام این گروه از فهرست گروه‌های ممنوعه به دنبال آن است تا در تغییرات کنونی منطقه و جهان بازنده نباشد. درهمین حال، بازگشت ترامپ به قدرت و سقوط دولت اسد تا حد زیادی روند حذف نام طالبان را سرعت بخشید.به عبارت دیگر، روسیه در پی آن است تا با ایجاد اعتماد از طالبان برای خود متحدی تازه بسازد.
به طوری که چندی پیش کابل برای نخستین بار از زمان تسلط بر قدرت میزبان هیات بلندرتبه روسی به سرپرستی سرگئی شایگو، مشاور امنیت ملی و دست راست پوتین بود. او در این سفر با مقامات ارشد طالبان دیدار کرد. دیداری که گفته می شود در پس آن ترس از بازگشت امریکا تحت کنترل ترامپ نهفته بود.
بنابراین، برای روسیه حذف نام طالبان از فهرست گروه‌های ممنوعه اقدامی برای نیل به چندین هدف بود: یارگیری برای مبارزه با داعش به عنوان دشمن مشترک و تقویت جبهه متحدان در تحولات جاری جهان.
