به گزارش ایراف به نقل از مطالعات راهبردی شرق؛ سد بخشآباد با ظرفیت ۱۳۶۰ میلیون متر مکعب، ۹۸ درصد جریان سالانه رودخانه فراه را کنترل میکند. این سد که در شمال شرق استان فراه واقع شده است، تهدیدی جدی برای تالابهای هامون و کاهش منابع آبی سیستان به شمار میآید.
تالابهای هامون که در فهرست کنوانسیون رامسر و ذخیرهگاه زیستکره یونسکو ثبت شدهاند، با کاهش آورد آب رودخانه هیرمند، دچار مشکلات جدی زیستمحیطی و امنیتی شدهاند.
تالابهای هامون با تولیدات اقتصادی قابل توجهی همچون گردشگری، کشاورزی، صنایعدستی و دامداری، معیشت مردم منطقه را تأمین میکردند. از بین رفتن این تالابها منجر به فقر، بیکاری و روی آوردن ساکنان به مشاغل کاذب و قاچاق شده است. برآوردها نشان میدهد که در سال ۱۳۸۵، تولیدات حاصل از تالابهای هامون حدود ۳۳۱ میلیارد تومان بوده است. با از بین رفتن تالابها، بیش از ۹۴ درصد جمعیت شاغل استان سیستان و بلوچستان به واسطهگری مشغول شدهاند.
تالابهای هامون نقشی حیاتی در حفظ تنوع زیستی، تغذیه آبهای زیرزمینی و تأمین آب شرب دامها داشتند. خشک شدن این تالابها منجر به افزایش ریزگردها، بیماریهای تنفسی و کاهش کیفیت هوا شده است. این تالابها همچنین نقش مهمی در تثبیت خاک، جلوگیری از آتشسوزی، کاهش گرد و غبار و جذب آلایندهها برای تلطیف هوا داشتند.
تالابهای هامون ارتباطات مرزی و امنیت منطقه را افزایش میدادند و مهاجرت مردم را کاهش میدادند. از بین رفتن این تالابها منجر به مهاجرت و کاهش امنیت مرزی شده است. این تالابها همچنین ارزشهای اجتماعی بالایی داشتند و همکاری و تعامل بین مردم منطقه را تقویت میکردند. با از بین رفتن تالابها، ناهنجاریهای اجتماعی و شغلهای کاذب افزایش یافته است.
ایران و افغانستان باید برای تأمین حقابه زیستمحیطی تالابهای هامون به توافق برسند. پیشنهاداتی همچون صادرات برق از ایران به ولایت فراه میتواند به تأمین حقابه کمک کند.
همچنین، ایران باید اعتراض خود را نسبت به ساخت سد توسط کشورهای مختلف اعلام کند و خواستار رعایت اصول بینالمللی شود. معاهده ۱۹۷۳ هیرمند باید برای تأمین حقابه زیستمحیطی تالابهای هامون مورد بازنگری قرار گیرد.