به گزارش ایراف به نقل از پایگاه تخصصی تحلیلی جامعه و فرهنگ ملل، حضور ایران در سینمای پشتو می‌تواند با توجه به اشتراکات مذهبی، فرهنگی، تاریخی، و جغرافیایی بین دو کشور و جوامع پشتون و فارسی‌زبان، فرصتی مهم برای همکاری فرهنگی و هنری ایجاد کند. اولین فیلم پشتو در ایالت خیبرپختونخوا به مرکزیت پیشاور، با نام «یوسف خان و شیربانو» ساخته شد. این فیلم در سال 1940 در پیشاور ساخته شد و بر اساس یک داستان عاشقانه محلی بود. این فیلم آغازگر دوران سینمای پشتو بود.
پس از فیلم «یوسف خان و شیربانو»، چندین فیلم دیگر به زبان پشتو تولید شد که عمدتاً بر اساس داستان‌های محلی و فولکلور پشتون‌ها بودند. این فیلم‌ها به تدریج محبوبیت یافتند و راه را برای توسعه بیشتر سینمای پشتو هموار کردند.
سینمای پشتو در عصر حاضر
با ظهور تلویزیون در دهه 1980، سینمای پشتو مانند سایر سینماهای منطقه‌ای پاکستان با چالش‌های جدی مواجه شد. بسیاری از مخاطبان به تلویزیون جذب شدند و این موضوع بر تعداد تماشاگران سینماها تأثیر منفی گذاشت. سیاست‌های دولتی در دهه 1980، به ویژه در دوران حکومت ضیاءالحق، باعث شد تا تولیدات سینمایی با مشکلات بیشتری مواجه شوند. سانسور شدید و فشارهای مذهبی باعث شد که بسیاری از فیلم‌ها سانسور شوند یا اجازه پخش نیابند.
در دهه 1990، سینمای پشتو با کاهش شدید تولیدات مواجه شد. بسیاری از فیلم‌سازان و بازیگران به دلیل مشکلات اقتصادی و اجتماعی از این صنعت کناره‌گیری کردند. فیلم‌های تولید شده در این دهه از کیفیت پایین‌تری برخوردار بودند و بیشتر بر موضوعات تجاری و تکراری متمرکز بودند.
از اوایل دهه 2000، تلاش‌هایی برای احیای سینمای پشتو آغاز شد. با وجود چالش‌های فراوان، فیلم‌سازان و هنرمندان محلی تلاش کردند تا سینمای پشتو را به روزهای بهتر بازگردانند.
فیلم‌های جدید: در این دوره، فیلم‌هایی به زبان پشتو تولید شد که تلاش داشتند تا با استفاده از تکنیک‌های جدید و داستان‌های معاصر، مخاطبان بیشتری را جذب کنند. اما مشکل اساسی در این فیلم های جدید دوری از میراث و فرهنگ قوم پشتون بود.
زمینه‌ها و فرصت‌های حضور ایران
حضور ایران در سینمای پشتو می‌تواند با توجه به اشتراکات مذهبی، فرهنگی، تاریخی، و جغرافیایی بین دو کشور و جوامع پشتون و فارسی‌زبان، فرصتی مهم برای همکاری فرهنگی و هنری ایجاد کند. این تعامل می‌تواند به تقویت روابط فرهنگی و ایجاد زمینه ها و فرصت‌های مشترک برای تولیدات سینمایی، تبادل تجربه‌های هنری و گسترش مخاطبان فیلم‌های دو کشور منجر شود.
یکی از فرصت‌های مهم برای حضور ایران در سینمای پشتو، تولید مشترک فیلم‌ها است. با توجه به اینکه سینمای پشتو اکنون در دست برخی افراد منفعت طلب بوده که هدف آنان درآمد بیشتر است و برای این هدف سینمای پشتو را با برخی چالش ها و موارد ضد ارزش فرهنگ غنی و اصیل پشتون مواجه کرده اند که با انتقاد شدید از سوی جامعه پشتون های با فرهنگ روبرو شده است. ایران می تواند زیرساخت‌های قوی در تولید فیلم و صنعت سینمای خود را در خدمت سینمای پشتو قرار دهد.
فیلم‌های تولید مشترک با موضوعات افراط گرایی، تروریسم، معرفی فرهنگ مشترک در قالب شخصیت های تاریخی و فرهنگی مشترک، زندگی نامه مفاخر، شعرا و شخصیت های هر دو کشور، موضوعات انسانی، اجتماعی، و تاریخی که برای هر دو ملت جذاب است، به نمایش بگذارند.
ایران دارای مدارس و دانشگاه‌های معتبر سینمایی است که می‌توانند نقش مهمی در آموزش فیلم‌سازان، بازیگران و تکنسین‌های سینما از جوامع پشتون‌نشین ایفا کنند. ایجاد برنامه‌های تبادل دانشجو و برگزاری کارگاه‌های آموزشی در حوزه‌های فیلم‌نامه‌نویسی، کارگردانی، تدوین و بازیگری می‌تواند به رشد استعدادهای سینمایی پشتو کمک کند و آن‌ها را به استانداردهای جهانی نزدیک‌تر کند.
یکی دیگر از زمینه‌های مهم همکاری می‌تواند سینمای مستند باشد. ایران تجربه قابل توجهی در تولید مستندهای فرهنگی و اجتماعی دارد و می‌تواند با همکاری فیلم‌سازان پشتو، به معرفی فرهنگ، زبان و آداب و رسوم مشترک با قوم پشتون بپردازد.
شبکه‌های تلویزیونی زبان پشتو و پلتفرم‌های استریمینگ محلی می‌توانند برای پخش فیلم‌های ایرانی با زیر نویس و یا دوبله مورد استفاده قرار گیرند مانند کشورهای ترکیه و چین که این کار را در شبکه های تلویزیونی زبان های مختلف به ویژه اردو و پشتو انجام می دهند.
