پس از ماه ها کارزارهای انتخاباتی ریاست جمهوری در ایالات متحده این بار برای چهار سال دیگر،دونالد ترامپ نامزد غیرقابل پیش بینی حزب جمهوریخواه، سکان جدید کاخ سفید را برعهده خواهد گرفت. او درنخستین حضور رسانه ای خود در یک قدمی پیروزی نهایی و جشن زود هنگام برای ورود به کاخ سفید، وعده داد که برای آینده شهروندان کشورش و تحقق شعار «اول آمریکا» سخت مبارزه می کند. درحالی او بر این شعار تاکید می کند که بسیاری از کشورهای جهان ازجمله افغانستان امید آن را دارند که بازگشت ترامپ به قدرت ، آن ها را در فهرست اولویت های ایالات متحده باری دیگر قرار دهد.
به گفته ناظران، افغانستان کنونی برای واشنگتن به سرنوشت این کشور در دهه نود و پس از خروج شوروی از افغانستان دچار شده است.در آن زمان پس از آنکه نیروهای سرخ از افغانستان خارج شدند و کار ایالات متحده با این کشور تمام شد، کابل از اولویت های آمریکا کنار زده شد و به حاشیه رفت. این جایگاه تا زمان حمله 11 سپتامبر القاعده به ایالات متحده و حمله آمریکا به افغانستان حفظ شده بود.
با این حال، اکنون طالبان دست پیش را گرفته تا توجه ترامپ را به سوی خود جلب کنند. این گروه که خیر ترامپ به آنها رسیده، امیدوارند که بازگشت او به نفع آنها باشد. چنانچه که یک روز پیش از پایان رای گیری، مقامات طالبان با لفاظی هایی تمایل خود برای بازگشایی روابط با ایالات متحده را آغاز کردند. حمدالله فطرت، معاون سخنگوی طالبان، در اظهارنظری گفت: طالبان افغانستان خواهان روابط خوب با آمریکا است. معاون سخنگوی طالبان مدعی شد که برای حاکمان کابل نه شخصی خاص بلکه سیاستی مبتنی بر واقعیت مهم است.
این چراغ سبز طالبان به ترامپ در نخستین اظهارنظر رسمی این گروه نیز خود را نشان داد. عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجه طالبان ابراز امیدواری کرد که بازگشت ترامپ فصل تازه ای از روابط را رقم بزند. او در ایکس نوشت که امیدوارند حکومت آینده آمریکا گام هایی واقع بینانه بردارد تا پیشرفتی ملموس و فصل جدیدی از روابط بین دو کشور ایجاد شود.
طالبان و نگاه به کاخ سفید: امید واهی یا ترس واقعی
اما باید گفت که این واکنش های زودهنگام طالبان دو سناریو امید به تغییر روابط به نفع افغانستان تحت حاکمیت این گروه و ترس طالبان از تمایل ترامپ و جمهوریخواهان به سوی گروه های مخالفش را برجسته کرده است.
طالبان درحالی دست پیش را به سوی ترامپ گرفته اند که او با به راه انداختن روایت چه کسی افغانستان را خراب کرد و ادعای بازگرداندن تسلیحات به جا مانده این کشور در خاک افغانستان در میانه تلاش های جمهوری خواهان برای قطع کمک ها به طالبان و حمایت از مخالفان این گروه چون جبهه مقاومت ملی، انگیزه جریان های ضد این گروه را بالا برد. به طوری که علی میثم نظری، مسئول روابط خارجی جبهه مقاومت ملی، از جریان سیاسی-نظامی مخالف طالبان در نخستین واکنش در میان چهره های افغانستان، و دو ساعت پیش از نخستین سخنرانی ترامپ پیروزی او را تبریک گفت.
نظری در حساب رسمی خود در ایکس ضمن انتقاد از سیاست چهارساله جو بایدن در قبال افغانستان و «ناقص خواندن این سیاست» نوشت: اکنون زمان آن است که اشتباهات اصلاح شود. او همچنین خواستار توقف کمک های مالی از طالبان شد که مقدار آنها را هنگفت عنوان کرد.
جمهوریخواهان که اکنون علاوه بر کاخ سفید، مجلس نمایندگان و سنا آمریکا را نیز در اختیار دارند، طی ماه های اخیر بر طبل مخالفت با طالبان کوبیده اند. به طوری که در مهرماه سال جاری، گروهی از نمایندگان جمهوریخواهان در کنگره آمریکا لایحه جدیدی را ارائه دادند که به دلیل نگرانی از استفاده طالبان از کمک های دلاری ، این کمک ها به افغانستان را متوقف کنند.
جاش برچین، نماینده جمهوریخواه کنگره به فاکس نیوز گفته بود که: «خروج فاجعه بار دولت بایدن-هریس، کشور را به زیر سلطه طالبان برده است و اکنون معلوم است که دلارهای مالیات دهندگان ما به نفع طالبان استفاده می شو.» او افزوده بود که این قانون مورد نیاز است تا بتوانیم اطمینان حاصل کنیم که دیگر از دلارهای مالیاتی ما در افغانستان تحت کنترل طالبان استفاده غیرمسئولانه نمی شود.
همچنین، مایکل مک کال، رئیس جمهوریخواه کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا از احمد مسعود برای حضور در کنگره دعوت کرد. برخی از موسسات تحقیقاتی در آمریکا نیز در گزارش هایی، خواهان حمایت مالی و تسلیحاتی آمریکا از جریان های مخالف طالبان شدند.
بنابراین، به نظر می رسد که طالبان به این درک رسیده است که در درحال حاضر بر لبه تیغ تیز روابط با آمریکا قرار دارد.تنزل جایگاه افغانستان در سیاست خارجی آمریکا، تقویت نگاه جمهوریخواهان به جریان مخالف این گروه احتمالا ترسی را درمیان این گروه به راه انداخته است که برای دفع آن طالبان در چراغ سبز نشان دادن به صاحبخانه جدید کاخ سفید پیش قدم شدند.
اما این نکته را نباید از نظر دور داشت که رویکرد معامله محور ترامپ و علاقه او برای کسب اعتبار، افغانستان تحت حاکمیت طالبان را حداقل برای فعلا بار دیگر در مرکز سیاست خارجی این کشور قرار نمی دهد اما رئیس جمهور جدید آمریکا این گروه را از خود دور نخواهد کرد. مایکل کوگلمن، مدیر موسسه جنوب آسیا مرکز ویلسون معتقد است که ترامپ تمایل بیشتری به تعامل با طالبان دارد. به گفته او احتمالا طالبان به دلیل مبارزه با داعش مورد تحسین ترامپ قرار خواهد گرفت. چراکه او علاقه دارد که برای مهار داعش اعتبار کسب کند.
از سوی دیگر، ترامپ چندین بار در کارزار انتخاباتی اش، از واگذاری پایگاه بگرام اظهار پشیمانی کرده است. البته نه به خاطر مردم افغانستان بلکه به خاطر چین. هرچند هیچ گزارش تایید شده ای مبنی بر حضور کنترل این پایگاه توسط چینی ها وجود ندارد اما او معتقد است که دولت بایدن بگرام را به پکن واگذار کرد. بنابراین، توجه به چین از نگاه ترامپ، طالبان را برای ترامپ در حواشی نگه خواهد داشت تا در مواقع لزوم به آن مراجعه کند.
با این حال، طالبان برای نگه داشتن خود یا بازتعریف افغانستان تحت کنترل شان در مرکز توجه ترامپ در شرایطی که افغانستان به حاشیه رانده شده و جمهوریخواهان به جریان های مخالف این گروه واکنش نشان داده اند، راهی جز پیش قدمی در بازگشایی روابط برای این گروه باقی نگذاشته است تا توجهات زمامداران جدید به رقبا را منحرف کنند.
