در کارزارهای انتخاباتی جاری میان دو حزب سنتی در آمریکا پرونده افغانستان، بار دیگر در دستور کار نامزدهای رقیب قرار گرفت. این در حالی است که چهار سال پیش در انتخابات پیشین، هردو رقیب درباره آنچه در افغانستان جریان داشت، سکوت کرده بودند؛ سکوتی معنادار که بر توافق ضمنی و فراجناحی بر یک توافقنامه بحثبرانگیز دلالت میکرد که ترامپ امضا کرده بود و بایدن اجرا کرد!
علیرغم اینکه طرح توافقنامه دوحه میان آمریکا و طالبان در نخستین دوره سلطه ترامپ بر کاخ سفید، پیریزی و نهایی شد؛ اما او پس از خروج از کاخ سفید، با زبانی زننده، بارها دولت بایدن را به دلیل آنچه زمان و نحوه اجرای توافقی که خودش امضا کرده بود مورد حمله قرار داد؛ حملاتی که بعدا وقتی کامالا هریس جانشین بایدن شد، به او نیز تعمیم داده شد.
هریس اما در یکی از گزندهترین و صریحترین انتقادات گفت که دونالد ترامپ در زمان ریاستجمهوریاش برای یکی از «ضعیفترین توافقنامههایی که میشود تصور کرد، مذاکره کرد.» او همچنین گفت: «دونالد ترامپ در مذاکره با طالبان، حکومت افغانستان را دور زد و مستقیما با یک گروه تروریستی مذاکره کرد که سبب شد پنج هزار تروریست آزاد شوند.»
معاون جو بایدن و نامزد دموکراتها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در حالی طالبان را یک گروه «تروریستی» خواند که دولت بایدن، توافقنامه دوره ترامپ را اجرا و نظامیان آمریکایی را از افغانستان خارج کرد تا طالبان به قدرت بازگردند. پس از آن، دولت آمریکا به طور مرتب، هفتهای دهها میلیون دلار به طالبان ارسال کرده؛ رویدادی که براساس منطق هریس، مصداق کمک دولت او به «تروریسم» است!
با این حال، شماری از صاحبنظران میگویند که ادبیات زننده کامالا هریس علیه طالبان، مصرف داخلی داشت و برای خنثی کردن هجمههای بیامان ترامپ به کار رفت تا سهم او در خروج فاجعهبار نیروهای آمریکایی از افغانستان و مصایب پس از آن را برجسته کند.
برای طالبان اما شاید همین تعبیر به تنهایی کافی باشد تا ترامپ را بر هریس ترجیح دهند و پیروزی او در انتخابات آتی آمریکا را آرزو کنند؛ اما این بدون شک، تنها دلیل نیست. رابطه ترامپ و طالبان، بسیار عمیقتر از سوگیریهای کوتاهمدت انتخاباتی اوست. ترامپ بارها از طالبان به عنوان «جنگجویانی که خوب میجنگند»، «باهوش» و «سرسخت» هستند، ستایش کرده است.
او در زمان مذاکرات منتهی به امضای توافقنامه دوحه حتی از آمادگیاش برای پذیرایی از رهبران طالبان در «کمپ دیوید» سخن گفته بود.
در مقابل، ترامپ نیز به همان اندازه برای طالبان مهم بوده است. در جریان کارزارهای انتخاباتی پیشین آمریکا وقتی خبر ابتلای ترامپ به کرونا منتشر شد، یک رسانه آمریکایی به نقل از مقامات طالبان نوشت که آنها نگران سلامتی او هستند، برای بهبودیاش «دعا» میکنند و امیدوار اند که در انتخابات پیروز شود.
آیا این رویکرد کماکان پا برجاست؟
پاسخ به این پرسش دشوار است؛ زیرا ترامپ پس از ریاست جمهوریاش بارها درباره سرنوشت پایگاه استراتژيک بگرام، افتادن تسلیحات آمریکایی به دست طالبان و خطر تسلط چین بر افغانستان هشدار داده است. همین موضعگیریها در کنار عدم تعادل، بیثباتی و غیرقابل پیشبینی بودن ترامپ، طالبان را درباره او دچار تردید و مخالفان آنها را امیدوار کرده است.