به گزارش ایراف، افغانستان کشوری در منطقه آسیای مرکزی و از نظر مناطق طبیعی سرزمین افراطها و تفریطهاست. کوه‌های بسیار مرتفع ، دره‌های ژرف، زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های گرم، بلندی‌های پوشیده از برف در طول سال و در سوی دیگر دشتهای پست و خشکیده
هر چند وقت یکبار خبر جاری شدن سیلاب، ریزش بهمن، خشکسالی و … از این سرزمین به گوش می رسد. این بلایای طبیعی در طول سالها جان بسیاری را گرفته و به اقتصاد ضعیف این کشور که دهه ها درگیر جنگ داخلی و خارجی بوده دامن می زند. کشوری که می شود گفت فرصتی برای تامین زیرساخت ها و بهبود وضعیت در برابر خطرات طبیعی نداشته است.
محققان اقلیم افغانستان را به ۵ گونه تقسیم کرده اند.
- گرم و خشک نظیر نواحی جنوب غربی قندهار، جنوب ولایت هلمند و فراه و تمامی ولایت نیمروز دارای آب و هوای گرم و خشک هستند.
- کوهستانی در بعضی نواحی و دره‌های کوه پامیر، کوه بابا سفیدکوه، هندوکش، سالنگ‌ها، بامیان و غور بارش برف و یخبندان تا تابستان هم ممکن است طول بکشد.
- اب و هوای مدیترانه ای در شهرهای لغمان، ننگرهار پغمان، کنر.بارندگی در طول سال و به‌خصوص در فصل زمستان از ۲۵۰ میلی‌متر بیشتر است و به ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلی‌متر نیز می‌رسد مانند جلال‌آباد.
- استپی، این نوع آب هوا قسمت وسیعی از افغانستان از جمله در شمال، بغلان، قندوز، میمنه، و در جنوب قندهار، پروان، غزنی، کابل و هرات را دربر گرفته است. ولایت پکتیا و پکتیکا و نواحی اطراف آن نیز دارای این نوع آب و هوا می‌باشند. میزان بارندگی سالانه در این ناحیه ۴۶۰ تا ۶۸۰ میلی‌متر می‌باشد. این مناطق عمدتاً جنگلی است.
- اب و هوای تندر آلپی در مناطق غزنی و بامیان وبرخی نقاط مرتفع کوه بابا و سیاه کوه شامل این نوع آب و هوا هستند. در این مناطق برف بسیاری می‌بارد. زمستان بسیار سرد و تابستان های معتدل دارد.
عوامل ایجاد سیل در افغانستان
دلایلی مانند فرسایش خاک، جنگل‌زدایی،چرای بی رویه از جمله عواملی است که موجبات سیلاب را در این سرزمین پدید می آورد.
افغانستان به دلیل شیب های تند در ارتفاعات به شدت مستعد طغیان رودخانه‌ها در فصول بارندگی است. بیشتر رودخانه‌هایش از کوه‌ها سرچشمه می‌گیرند. کوه هایی که در بیشتر فصول سال پوشیده از برف هستند و به نوعی برای دره ها و مناطق کم ارتفاع این مردم فقیر که عمده کارشان زراعت و دامداری است یک تهدید دائمی محسوب می شوند.
کمبود پوشش گیاهی در مناطق کوهستانی و فرسایش این مناطق نیز در وقوع سیلاب اثر داشته و سیلابها را به‌دلیل بارندگی شدید و سیستم های زهکشی ناکافی به وجود می آورند. از دیگر عواملی که باعث ایجاد سیل دراین مناطق می شود اختلاف دمای زیاد بین فصول گرم و سرد است که احتمال وقوع سیلاب را افزایش می دهد.
طبق گزارشهای کمیساریای عالی سازمان ملل متحد، در سیلابهای اوایل سال جاری خورشیدی در ولایات افغانستان، دست کم ۸۳ هزار نفر دچار خسارات جانی و مالی فراوان شده اند.
گفته می شود راه های پشگیری از سیل مانند سد و بند سازی در مکان مناسب، ایجاد کانالها و فاضلابهای شهری و هدایت و ذخیره سازی این آبها، ایجاد پوشش گیاهی در برخی مناطق از جمله اقدامات پیشگیرانه و موثری است که برای جلوگیری از این سیلابها می توان به کار بست ولی تا به حال چنین اقداماتی از سوی طالبان مشاهده نشده است. این در حالیست که فصل بارندگی آغاز و زنگ هشدار دوباره به صدا درآمده است.
مناطق سیل خیر افغانستان
ولایاتی مانند غور، بغلان، سالنگ ها، بدخشان، تخار، کندز، بلخ، جوزجان، سرپل، فاریاب، سمنگان، پنجشیر، نورستان، کنر، لغمان، ننگرهار، پروان، کاپیسا، کابل، میدان وردگ، لوگر، پکتیا، خوست و بامیان، از جمله شهرهایی است که احتمال وقوع سیلاب در ان بیشتر است.
افزایش دما در افغانستان
با وجود خطرات سیلاب، تغییرات اقلیمی در افغانستان خبر از گرمتر شدن این سرزمین هم می دهند. با وجود اینکه افغانستان در تولید گازهای گلخانه ای دستی نداشته اما بیشترین تاثیر را از تغییرات اقلیمی به دلیل گرم تر شدن کره زمین پذیرفته است.
اوچا اعلام کرده است، انتظار می‌رود افزایش میانگین سالانه دمای افغانستان در آینده به طور قابل توجهی بیشتر از میانگین جهانی باشد که در نتیجه خطر خشکسالی را در بسیاری از مناطق کشورمخصوصا مناطق مرکزی تا سال ۲۰۳۰ به بار بیاورد.
طبق تحقیقات دانشمندان، بیابان زایی در افغانستان رو به افزایش است و بیش از 75 درصد از زمین را در مناطق شمالی، غربی و جنوبی تحت تاثیر قرار داده است.
روزا اوتنبایووا، نماینده خاص منشی عمومی سازمان ملل متحد در امور افغانستان و رییس یوناما اعلام کرده است که برای اقدامات پیشگیرانه تغییرات اقلیمی در افغانستان همه طرف‌های مسئول باید به صورت غیرسیاسی و سازنده به نفع مردم افغانستان دراین موضوع همکاری کنند.
طبق گزارشهای اوچا در اوایل امسال ، ۴۸ درصد از جمعیت افغانستان زیر خط فقر زندگی می‌کنند. گفته می شود اخراج مهاجران افغان از ایران و پاکستان بحران غذایی در افغانستان را بیشتر کرده و این کشور را بیش از پیش با کمبود منابع غذایی و بهداشتی مواجه ساخته است.
سرزمین افغانستان این سرزمین باشکوه و زیبا با وجود کوه های سر به فلک کشیده و از آنسو زمینهای پست ، و استعداد طبیعیش برای خشم طبیعت،بیش ازهمه جا نیاز به بازسازی و برنامه ریزی برای زیرساخت ها دارد و چنانچه در حوادث طبیعی که این اواخر مشاهده شد گفته می شود طالبان توانایی و آمادگی لازم را در مدیریت کشوردر چنین بحران های عظیمی ندارد.
