به گزارش ایراف، ملا عبدالغنی برادر؛ معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان که به تاریخ ۸ شهریور به منظور شرکت در مراسم افتتاح یک مرکز تجاری منطقه‌ای به شهر مرزی ترمذ ازبکستان رفته بود، در بازگشت از سربند کانال قوش تپه بازدید کرد؛ رویدادی که با توجه به مشکلات بزرگی که این پروژه با آن مواجه شده، یک بازدید عادی نبوده است.
ملا برادر به عنوان بلندپایه‌ترین مقام اقتصادی حکومت طالبان در کانون تصمیمات، برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات عملیاتی درباره بزرگ‌ترین پروژه زیربنایی طالبان در سه سال گذشته یعنی کانال عظیم قوش تپه قرار داشته است.
او که به واسطه شرکت توسعه ملی افغانستان، پروژه بر زمین مانده احداث کانال قوش تپه را کلید زد، اکنون بیش از هر مرجع دیگری در معرض اتهام «فساد» و فشارهای سنگین ناشی از کار غیراستاندارد، بودجه سرسام آور و فقدان کارآمدی کانال در برابر فشار آب و سیلاب‌های احتمالی قرار گرفته است.
پروژه عظیم کانال قوش تپه به طول ۲۸۵ کیلومتر، عرض ۱۰۰ تا ۱۵۰ متر و عمق ۸ تا ۱۲ متر ظرفیت انتقال ۱۰ میلیارد متر مکعب آب را دارد. این پروژه در زمان جمهوریت به منظور انتقال آب آمودریا به سه ولایت شمالی افغانستان طراحی شد؛ اما هرگز به طور کامل اجرایی نگردید.
در حالی که گفته می‌شود فاز اول این پروژه بزرگ به پایان رسیده، مشکلات فنی و تکنیکی آن تازه نمایان شده و کارشناسان درباره پیامدهای زیانبار عملیات غیرحرفه‌ای، حیف و میل بودجه، اشتباه محاسباتی در تخصیص منابع مورد نیاز و آسیب‌پذیری دریچه‌های این کانال در برابر فشار آب و سیل هشدار می‌دهند.
این در حالی است که بودجه هنگفت ۸.۲ میلیارد افغانی (۶۰۰ میلیون دلاری) این پروژه، پیشاپیش به شرکت پیمانکار (شرکت نورالهدی) پرداخت شده و فاز نخست آن نیز ظاهرا به پایان رسیده؛ اما ناظران فنی و تیم‌های تخصصی حوزه سدسازی می‌گویند که این پروژه با مشکلات فنی فراوان روبه‌رو است که اگر برطرف نشود، تاب‌آوری این کانال در برابر فشار آب در یک بازه زمانی نامحدود درهم خواهد شکست.
منتقدان، ملا برادر را متهم می‌کنند که نتوانسته از حیف و میل پول‌های تخصیصی جلوگیری کند و در نتیجه عدم نظارت تخصصی شرکت توسعه ملی، شرکت پیمانکار از کیفیت کار کاسته تا با منابع کمتر، کیفیت پایین و کارآمدی نامطمئن، پروژه را به سرانجام برساند.
منابع به ایراف می‌گویند که دامنه اختلاف میان ناظران فنی، ملا برادر و شرکت توسعه ملی افغانستان درباره کانال قوش تپه به اندازه‌ای بالا گرفته که حتی ملا هبت‌الله آخوندزاده؛ رهبر طالبان نیز به این موضوع ورود کرده و پیگیر اتفاقات پشت پرده شده است.
اخیرا رهبر طالبان در سفری غیرمعمول، راهی شمال افغانستان شد و از ولایات فاریاب و جوزجان بازدید کرد؛ سفری که به باور کارشناسان، یکی از اهداف آن، بررسی ابعاد مختلف پروژه قوش تپه و رسیدگی به اتهامات مربوط به حیف‌ومیل منابع و کیفیت و کارآمدی پایین آن بوده است.
طالبان می‌گویند که این کانال که از سه ولایت بلخ، فاریاب و جوزجان می‌گذرد به منظور آبیاری ۵۵۰ هزار هکتار زمین کشاورزی و ایجاد فرصت‌های شغلی برای حدود ۲۰۰ هزار نفر در نظر گرفته شده است.
برخی آگاهان البته هشدار می‌دهند که این کانال، ظرفیت تامین آب کشاورزی برای حدود سه میلیون نفر در بیابان‌های واقع شده در مسیر آن را دارد و طالبان در نظر دارند تا با توزیع زمین‌های اطراف آن به پشتون‌های متحد خود و نیز طالبان پاکستانی، بافت جمعیتی شمال افغانستان را تغییر دهند؛ اتهامی که هنوز ثابت نشده؛ اما طالبان یک کمیته فنی را برای توزیع زمین‌های اطراف قوش‌تپه ایجاد کرده‌اند.
