به گزارش ایراف، صد و هشتادمین نشست علمی-تخصصی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری تحت عنوان “حکمرانی یکپارچه و پایدار منابع آبی کشور” روز سه شنبه ۶ شهریور برگزار شد.
این نشست علمی-تخصصی با حضور جامعه علمی، پژوهشی، دانشگاهی، اندیشگاهی، صاحب‌نظران، مدیـران، کارشناسان دستگاه‌های اجرایی ملّی و استانی انجام شد.
در این نشست فرخ مسجدی؛ نماینده ویژه رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور در حفظ و احیای جنگل‌های زاگرس و رئیس پیشین امور آب، کشاورزی و محیط زیست سازمان برنامه و بودجه کشور به عنوان مدیر علمی نشست و همچنین محمد درویش؛ عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و مهدی فصیحی هرندی؛ پژوهشگر و معاون پیشین برنامه‌ریزی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری به‌‌عنوان سخنرانان حضور داشتند.
۲۰ سال سدسازی آمریکایی در افغانستان
مهدی فصیحی هرندی در این نشست در خصوص توسعه کشور در بخش آب صحبت کرد.
وی بیان کرد: سرانه آب کشور کاهش پیدا کرده است. اگر با همین روند جلو برویم روز صفر آب تهران هم فرامی‌رسد.
در ادامه فصیحی هرندی اشاره کرد: بحث‌های فرامرزی و شرایط آبی بین‌المللی ما شرایط خوبی ندارد و مناقشات‌مان رو به افزایش است. به دلیل اینکه متخصصین در راس کار نیستند و نبوده‌اند.
این کارشناس در مورد مناقشه ایران با افغانستان در خصوص آب هیرمند گفت: افغانستان علیرغم تاکیدات زیادی که در دولت‌های قبل شده، سدسازی‌ها را انجام داد. افغانستان در ۲۰ سال حاکمیت آمریکایی‌ها در حوزه مرتبط با ایران سدسازی‌هایش را تمام کرد و امروز استفاده می‌کند. هر قطره آبی که قرار بود به سمت ایران بیاید را به سمت غیرقابل استفاده هدایت می‌کند. طبق گفته‌ها حدود ۴۰۰ هزار نفر از سیستان حداقل مهاجرت کردند.
وی در ادامه توضیح داد: تا زمانی که مناقشات آبی و شکاف‌های توسعه‌ای کشور با روش‌های غیر آبی مدیریت نشود، این فرآیند ادامه پیدا می‌کند. برای مثال زرنج ۲۰ کیلومتر با مرز ایران فاصله دارد؛ این شهر شبکه آب شرب و برق ندارد و ۸۰ الی ۹۰ هزار نفر جمعیت دارد. مردم برای تامین آب یک تانکر آب ۵ هزار لیتری بین ۷ الی ۱۰ دلار باید هزینه کنند. حال شما انتظار دارید آب از هیرمند به ایران بدهند؟! در این سمت مرز زابل، زهک و… ۵۰ سال از نظر توسعه از آن طرف مرز جلوتر هستند. مشخص است که این شکاف توسعه‌ای را با آب و مذاکره نمی‌توان حل کرد. تا زمانی که سازوکاری برای همسان‌سازی دوطرف مرز ایجاد نشود، روند تغییر نمی‌کند.
راهکاری که فصیحی هرندی برای این مسئله ارائه داد این بود که اختلاف توسعه را کم کنیم و زیرساخت‌های حمل و نقل را توسعه دهیم.
وی اظهار کرد: ما در همه ۱۵ جنبه مربوط به آب دچار بحران هستیم و نمی‌توانیم بگوییم بحران نداریم. بنابراین تفکر توسعه باید در برنامه و بودجه تغییر بکند. همچنین بدون تغییر رویکرد اتفاقاتی نمی‌افتد.
هرندی از روند اشتباه حکمرانی آب در ایران گفت و اشاره کرد: تا زمانی که به مقیاس‌ها متفاوت نگاه نکنیم، روند همین است. باید اولویت‌ها و مقیاس‌ها را مشخص کنیم. چه کسی گفته فولاد را کنار آب ببریم مسائل ما حل می‌شود؟ یک لاستیک را کنار آب آتش بزنید دود آن یک کیلومتر بالا نمی رود، بعد ما در چابهار پتروشیمی توسعه می‌دهیم.
در نهایت این کارشناس در این نشست گفت: مناقشات بین‌المللی آب روز به روز به مسئله بزرگ ما تبدیل شده و ما را در تنگنا قرار می‌دهد. نباید وزارت راه با چابهار قرار ببندد بدون اینکه به هیرمند نگاه کند. اینها مسائل بهم مربوط است. وزارت خارجه نباید بگوید از دیپلماسی، آب در نمی‌آید. مدیریت رودخانه‌های مرزی فقط به وزارت نیرو مربوط نیست. موضوع اصلی کمیسیون‌های مشترک ما با کشورهای دیگر آب است. در مسئله ترکیه هم همین داستان وجود دارد. یک زمانی ترکیه وارد کننده برق ما بود ولی با سد سازی ها دیگر به برق ما نیاز ندارد.
ضرورت بازنگری در شیوه مدیریت آبی؛ مصرف آب مهاجرین مقیم ایران
همچنین فرخ مسجدی در این نشست از اهمیت آب که فقط موضوع شرب نیست، صحبت کرد و گفت که آب یک موضوع جدی امروز کشور ما است.
وی گفت: ما در حکمرانی و مدیریت موضوع آب مشکل داریم.
محمد درویش نیز در این نشست مطرح کرد: ما بویی از آینده پژوهی در این سرزمین نبردیم. اجازه ندادند که پژوهشگران روند غلط توسعه‌ای که در پیش گرفتند را نشان دهند.
وی اشاره کرد: امارات متحد عربی تنوع منابع و سرمایه‌های انسانی ایران را ندارد، اما می‌تواند از درآمدهای غیر نفتی‌اش۹۵۳ میلیون دلار در بیاورد، یعنی چه فرصت‌های بی نظیری در این کشور است که اگر نظام ما با تدبیر عمل کند می‌توانیم ثروت بسیاری بدست بیاوریم. باید در این مسیر حرکت بکنیم.
درویش در خصوص مهاجرین افغان و مصرف آنها از آب و محیط زیست ایران گفت: ۷ میلیون افغان امروز در کشور ما هستند، چگونه چنین اتفاقی ممکن است؟! از رییس جمهور چین می‌پرسند اگر کشوری به شما حمله کند در مقابل چه می‌کنید؟ می‌گوید ما در مرزهای‌مان اتوبوس‌هایی به ظرفیت ۲ میلیون نفر قرار می‌دهیم اگر کشوری به ما حمله بکند ما این ۲ میلیون نفر را به کشور حمله کننده می‌فرستیم. خبرنگار می‌پرسد که سرباز و نیروی نظامی هستند؟ می‌گوید خیر، انسان معمولی‌اند؛ زیرا هر کشوری ۲ میلیون نفر خارجی به آن وارد شود، نابود خواهد شد.
در ادامه این کارشناس اشاره کرد: هیچ کسی این محدودیت‌ها را به زبان نمی آورد. ۱۳۰۱ ما ۱۵۰ میلیارد متر مکعب آب قابل استفاده و ۱۵ میلیون جمعیت داشتیم. الان جمعیت ۹۰ میلیون شده و آب قابل استفاده ۱۰۵ میلیارد شده است؛ یعنی مدرنترین حکومت دنیا هم به ایران حکومت کند، با تهدید افزایش جمعیت نمی‌تواند کاری بکند.
در نهایت درویش گفت: این واقعیت‌ها را ما باید در نظر بگیریم. ما در حکمرانی آب دچار مشکل هستیم.
