روز گذشته ۵ پنج دستگاه کامیون ایرانی در جریان آتش سوزی گمرک هرات دچار آسیب و آتش سوزی شده است. در اثر آتش سوزی دیروز در گمرک هرات افغانستان حدود ۲۰۰ دستگاه انواع کامیون دچار آتش سوزی شد.
از سوی دیگر ۱۵ مرداد ماه نیز وقوع یک حادثه آتش سوزی در محل جایگاه سوخت منطقه ویژه اقتصادی دوغارون موجب حریق چهار دستگاه تانکر سوخت ایرانی و افغانستانی شده بود.
برخی این آتش سوزی‌های سریالی را تنها یک حادثه نمی‌دانند. امکان این وجود دارد که مخالفین گسترش روابط اقتصادی ایران و افغانستان در این جریان دست داشته باشند.
البته سریال اتفاقات مرزی به همین آتش‌سوزی‌ها ختم نشده است. چندی قبل ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است که نشان می‌داد حدود ۴۰۰ کامیون حامل سوخت در مرز افغانستان از سوی طالبان متوقف شده است.
در طی سال‌های گذشته بارها اتفاق افتاده که تجار افغان سوخت‌های بی‌کیفیت را وارد افغانستان کرده‌اند و با ایجاد سرو صدا و اعتصاب سعی داشته‌اند مجوز ورود به افغانستان را بگیرند. در حقیقت تحت فشار قراردادن مقامات ایران و افغانستان یکی از راهکارهای همیشگی تجار افغان است. این روند نیز سالهاست که ادامه دارد.
از سوی دیگر با شدت گرفتن اختلافات سیاسی پاکستان و طالبان تجار افغان سعی دارند، ایران را جایگزین بنادر پاکستان برای صادرات کنند. از این رو پاکستان نیز از مخالفین جدی نزدیکی روابط اقتصادی ایران و افغانستان است.
سلسله اتفاقات مرزی میان ایران و افغانستان این شبهه را ایجاد کرده که شاید آتش‌سوزی‌ها عمدی بوده و اهداف دیگری در این مورد دنبال می‌شود.
ایراف برای بررسی این آتش‌سوزی‌ها با محمود سیادت، رییس اتاق بازرگانی ایران و افغانستان به گفتگو پرداخته است.
سیادت در خصوص علت آتش‌سوزی‌های سریالی گفت: البته من نمی‌دانم که آتش سوزی دیروز گمرک هرات و آتش‌سوزی مدتی قبل در مرز دوغارون دقیقاً به چه علتی رخ داده است. با این حال هم نزدیکی دو ملت ایران و افغانستان و حکومت سرپرست افغانستان با دولت جمهوری اسلامی ایران، مخالفین جدی دارد و دولت‌ها و جریاناتی هستند که حتماً این نزدیکی را برنمی‌تابند. از این رو دنبال ایجاد فاصله بین دو ملت و دو کشور هستند. اما به هر حال یکسری بی‌نظمی‌ها و عدم رعایت استانداردها در دو سوی مرز وجود دارد و اینکه همه چیز را مربوط به یک جریان خارجی بدانیم، به نظر من این کار منطقی نیست.
وی در ادامه بیان کرد: ما باید استانداردها را رعایت بکنیم. همچنین زیرساخت‌ها را تکمیل و تجهیز بکنیم. در آن طرف مرز و این طرف مرز هنوز با نقطه دلخواه فاصله داریم، مخصوصاً در طرف افغانستان. هنوز در اسلام قلعه ما هیچ امکان زیربنائی و رفاهی نداریم و سالهاست بحث می‌شود که امکانات و تاسیساتی هم برای رفاه راننده‌ها و مسافرین ایجاد شود که نشده است.
رییس اتاق بازرگانی ایران و افغانستان با اشاره به مرزهای ایران بیان کرد: در طرف ایران هم ما هنوز با استانداردهای مرزی فاصله داریم، هنوز مسافران و ماشین‌ها با هم تردد می‌کنند. البته الان نسبت به چند سال گذشته واقعاً شرایط بهتر شده است؛ ولی همچنان ما با نقطه دلخواه فاصله داریم و اصلاً باور نداریم که این مرز می‌تواند تجاری و مسافرتی باشد و روز به روز بیشتر توسعه پیدا کند. در حرف‌ها و شعارهایمان هدف‌گذاری ده میلیارد دلاری رفت و آمد را داریم. همچنین تعداد زیادی از ویزا در کنسولگری‌های ما صادر می‌شود و از این طرف حجم زیادی از مهاجر و مسافر بین دو کشور مخصوصاً از مرز دوغارون تردد می‌کند؛ ولی هنوز وقتی نگاه می‌کنیم اساساً آن پیش‌بینی‌هایی که باید بشود تا به وضع دلخواه برسیم، خیلی فاصله داریم.
سیادت احتمال دخالت برخی خارجی‌ها را در آتش‌سوزی مطرح کرد و گفت: احتمال دارد که شیطنت‌هایی هم در این آتش‌سوزی‌ها در کار باشد، ولی این راحت‌ترین کاری است که ما به اصلاح ضعف‌های خودمان را به یک عامل سومی حواله بدهیم. خلاصه بجای این که فکر اساسی بکنیم، ساختار را به سمت درستی ببریم و سیستم و امکانات را درست پیش‌بینی بکنیم، مرتب این سخنان را تکرار می‌کنیم.
سیادت در مورد صدمات این آتش‌سوزی‌ها به روابط اقتصادی ایران و افغانستان بیان کرد: این آتش‌سوزی‌ها قطعاً به گران شدن انتقال کالا منجر می‌شود. به هر حال وقتی راننده به مرز می‌رسد، مرز بسته خواهد بود، همچنین ریسک سفر و انتقال کالا برای راننده و ماشین زیاد می‌شود و کرایه را بالا می‌برد. وقتی کرایه بالا برود، طبیعتاً قدرت رقابت کم می‌شود. از سوی دیگر نگرانی‌هایی در مورد افغانستان هنوز در ذهن بسیاری از فعالین اقتصادی ما وجود دارد و با وجود این شرایط نگرانی‌ها بیشتر و بیشتر می‌شود و این مانعی می‌شود برای مواردی که ما دنبال می‌کردیم. ما به دنبال جلب مشارکت ایرانی‌ها برای سرمایه‌گذاری در داخل افغانستان و حضور فعال‌تر در آنجا هستیم. همه تلاش‌هایی که از طرف بخش دولتی و خصوصی ایران و افغانستان می‌شود با اینگونه اتفاقات آسیب می‌بیند.
در نهایت رییس اتاق بازرگانی ایران و افغانستان گفت: این اتفاقات به نظر من باعث کاهش و رکود فعالیت‌ها می‌شود و اصلاً زیبنده نیست. مخصوصاً در شرایطی که فضای عمومی بین دو کشور مهیا حضور قوی‌تر ایرانی‌ها است. همچنین امروز طالبان به مسائل اقتصادی، جذب و حمایت سرمایه‌گذار و ایجاد امنیت توجه ویژه دارد و با چنین اتفاقاتی عملاً همه چیز زیر سوال می‌رود و تلاش‌ها کم نتیجه باقی می‌ماند.
