عبدالنصیر رشتیا ملاخیل، رییس انجمن حمایت کالای داخلی افغانستان و کارشناس اقتصادی در سومین سالگرد به قدرت طالبان، خروج نظامیان آمریکا از افغانستان و شکست نظام جمهوریت با ایراف به گفتگو پرداخت.
عبدالنصیر رشتیا ملاخیل در مورد روابط اقتصادی ایران و افغانستان گفت: بدون شک ایران از جمله کشورهای دوست و هم فرهنگی ما هستند و از شرکای استراتژیک اقتصادی افغانستان به شمار می‌رود. روابط حسنه با افغانستان با ایران مناسبات تجاری ما با ایران گسترش پیدا بکند و اکثریت کالای مورد نیاز افغانستان از ایران تامین می‌شود.
وی در ادامه تصریح کرد: روابط بیشتر از پیش می‌بینیم که ایران در بحث زیر بناها و زیر ساخت‌ها اقتصادی افغانستان همکاری می‌کند. مهمترین آن در موضوع خط آهن است. این‌ها کارهایی است که مشترکاً با افغانستان انجام داده و بیشتر مردم افغانستان هم علاقهمند هستند که با ایران تجارت خود را داشته باشند. از جانب افغانستان و ایرانی ها تمام مسائل محیا شده که روابط اقتصادی محکم‌تر شود.
رییس انجمن حمایت کالای داخلی افغانستان در خصوص زمان حضور نظامیان آمریکا در افغانستان اشاره کرد: بدون شک حضور ۲۰ ساله آمریکا در افغانستان در حالی که نتوانست کاری کند که اقتصاد افغانستان روی پای خودش بیاستد بلکه تمام کمک‌هایی که به افغانستان کردند از افغانستان خارج کردند و در هیچ زیرساختی سرمایه‌گذاری نکردند. متاسفانه اقتصاد افغانستان وابسته به کمک‌های خارجی است. زمانی که آمریکایی‌ها از افغانستان خارج شدند دیدید که گمان بر این می‌رفت که اقتصاد افغانستان فروبپاشد و وضعیت افغانستان به شدت نگران کننده شد.
وی در ادامه بیان کرد: با توجه به سیاست‌های اقتصاد محور امارت اسلامی افغانستان و ایجاد روابط استراتژیک اقتصادی با کشورهای منطقه و همسایه از جمله ایران باعث شد، ما بتوانیم تحریم‌ها را دور بزنیم و از طرف دیگر بتوانیم روابط خوب استراتژیک اقتصادی را با کشورهای همسایه و منطقه ایجاد بکنیم تا بتواند راه را برای تعاملات بیشتر سیاسی ایجاد بکند.
این کارشناس اقتصادی در خصوص روابط اقتصادی افغانستان و پاکستان گفت: متاسفانه همسایه شرقی ما پاکستان همه مسائل را از دید سیاسی می‌بیند. هر زمانی که روابط سیاسی ما پاکستان تیره می‌شود ما همچنان زمانی که روابط سیاسی ما با کشور هندوستان خوب‌تر می‌شود پاکستانی‌ها بنادر و راه ترانزیت و مهاجرین را عامل فشار بر افغانستان قرار می‌دهد تا به عمق استراتژیک خود در افغانستان برسد.
وی اظهار کرد: حکم داد و ستد ما با پاکستان کاهش پیدا بکند و افغانستان به راه جدیدی فکر بکند. در 20 سال اخیر وقتی فصل صادرات محصولات کشاورزی و دامی افغانستان می‌رسید، چون در افغانستان کشاورزی و دامداری رونق دارد به همین دلیل محصولات کشاورزی و دامی عمده محصولات صادری کشور ما است، پاکستان مسئله ایجاد می‌کرد.
عبدالنصیر رشتیا ملاخیل در مورد اهمیت بندر چابهار برای افغانستان گفت: در زمان جمهوریت مسئولین به این فکر افتادند که راه‌های جدیدی را آنها ایجاد بکند از جمله بندر چابهار. خوشبختانه با توافق کشور هندستان، ایران و افغانستان قرار شد در بندر چابهار سرمایه‌گذاری صورت بگیرد و از طریق افغانستان بتواند کالای خود را خارج از کشور صادر بکند.کارهایی صورت گرفت، اما هندوستان به وعده‌هایی که داده بود، عمل نکرد و هنوز در بندر چابهار سرمایه‌گذاری‌های لازم صورت نگرفته است تا تسهیلات بیشتر ایجاد شود. بدون شک چابهار مسیری است که افغانستان را از مسیر کوتاه‌تر و ارزانتر به آب‌های بین‌المللی وصل می‌کند.
وی در ادامه اشاره کرد: چون افغانستان یک کشور محاط در خشکی است هست و به آب‌های آزاد هم دسترسی ندارد و از این طرف ما با همسایه شرقی خود مشکل داریم. هر از گاهی پاکستان مرزش را روی ما میبندد تا مردم و حکومت افغانستان تحت فشار باشد. به همین دلیل من فکر می‌کنم چابهار یگانه راهی است که می‌تواند افغانستان را به بازارهای بین‌المللی وصل کند. البته متاسفانه ایران هم تحریم‌هایی دارد و تجار افغان در انتقال و دریافت پول با مشکلاتی روبرو هستند. با این حال ایران هم به شدت علاقهمند است که از طریق چابهار به کشورهای آسیایی دسترسی پیدا کند و در رقابت با پاکستان پیشدستی کند. از سوی دیگر ازبکستان هم مشتاق است که از طریق مزار شریف به ایران برسد. به هر صورت بندر چابهار فعال شود این می‌تواند هماهنگی منطقه‌ای را به وجود بیاورد و امنیت را در منطقه این شرایط افزایش دهد. همچنین رقابت‌های اقتصادی شروع شود.
این کارشناس اقتصادی ادعا کرد: چینی‌ها هم به دنبال این هستند که واخان را به‌چابهار وصل بکنند. چون در پروژه یک کمرند یک جاده با مشکل ایجاد شده است و‌ایرام بتواند در چابهار تسهیلات بیشتر ایجاد کند یک همگرایی منطقه‌ای ایجاد می‌شود و می‌تواند برای همه کشورهای منطقه مفید باشد.
رییس انجمن حمایت کالای داخلی افغانستان در مورد کمک‌های نقدی آمریکا بعد از به قدرت رسیدن طالبان گفت: کمک‌های آمریکا و یا کمک‌های بشردوستانه از راهی آمده بود و از راهی دیگه دوباره از کشور خارج شد. کمک‌هایی که بعد از تحول سیاسی در افغانستان در قالب کمک‌های بشردوستانه صورت گرفت. کمک‌های بشردوستانه نیز هیچ مسئولیت اقتصادی ندارد. فقط می‌تواند در کوتاه مدت از فقر را در کشور جلوگیری کند؛ اما در درازمدت باعث بحران‌های دیگر خواهد شد. چون یکی از عوامل اصلی فقر این کمک‌ها است که جامعه غیر فعال می‌سازد و مردم به گرفتن کمک‌ها عادت می‌کنند.
وی در نهایت اشاره کرد: اگر به جای کمک‌های بشردوستانه کمک‌های اقتصادی به افغانستان صورت گیرد و حکومت بتواند برنامه‌های استراتژیک اقتصادی خود را دنبال کند و مهمتر از آن این پروژه‌ها بتواند پروژه‌های توسعه‌ای را به کار بیاندازد، زمینه‌کار و اشتغال ایجا می‌شود. تا زمانی که زمینه کار ایجاد نشود، متاسفانه فقر و بیکاری در کشور کاهش پیدا نمی‌کند. به همین دلیل در این سه سال پیش از یک میلیارد به افغانستان کمک شد، اما هیچ تغییری در زندگی مردم ایجاد نکرد.
