امیرخان متقی؛ وزیر خارجه حکومت سرپرست افغانستان در دیدار با نمایندگان ١٠ کشور منطقه بار دیگر با تعیین نماینده ویژه سازمان ملل برای افغانستان مخالفت کرده و گفته است که با وجود یوناما نیازی به تعیین نماینده جدید سازمان ملل نیست.
در این دیدار نمایندگان کشورهای روسیه، چین، ایران، پاکستان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، هند، اندونزی و ترکیه حضور داشته‌اند.
متقی از نمایندگان خارجی حاضر در این دیدار خواست که بر اساس «روایت منطقه‌محور» از فرصت‌های ایجادشده در افغانستان استفاده شود.
او همچنین از نمایندگان کشورهای منطقه خواست که پیام حکومت کابل را به کشورهای خود برسانند تا مشترکا از فرصت‌های جدید در منطقه به نفع حکومت‌ها استفاده شود.
پیش از این نیز وزارت خارجه حکومت سرپرست افغانستان در واکنش به قطعنامه اخیر شورای امنیت سازمان ملل تعیین نماینده ویژه برای افغانستان را اقدامی غیرضروری خوانده بود.
همین چند روز پیش بود که آنتونیو گوترش؛ دبیرکل سازمان ملل متحد به صراحت اعتراف کرد که نهادهای چندجانبه‌گرای بین‌المللی دیگر کارآمد نیستند و از عهده مدیریت بحران‌های بزرگ و دیرپای دنیای ما برنمی‌آیند و به همین دلیل به شدت نیازمند، ترمیم، بازسازی ساختاری و بازتعریف دایره مسئولیت و دامنه صلاحیت خود از سوی بازیگران بزرگ نوظهور هستند.
ضرورت چنین تغییری به ویژه با نگاه به اعماق بحران‌های بنیان‌براندازی مانند افغانستان، فلسطین، عراق، اوکراین و سایر کانون‌های اصلی درگیری در مقیاس جهانی، بیشتر احساس می‌شود و فوریت آن به درستی درک می‌شود.
در افغانستان، اشغال همه‌جانبه این کشور توسط ناتو و امریکا یکبار دیگر تاریخ تلخ و خونین و خشونت‌بار مداخلات امپراتوری‌های امپریالیست را زنده کرد. اکنون میلیون‌ها نفر از فقر و گرسنگی رنج می‌برند، خطر احیای تروریزم، گسترش بی‌ثباتی و پیامدهای اقتصادی، امنیتی و فرهنگی ناشی از بی‌ثباتی سیاسی و جابه‌جایی انبوه جمعیت و مهاجرت‌های میلیونی نه تنها وضعیت را در داخل کشور به شدت بحرانی کرده؛ بلکه عوارض وضعی و مستقیم آن، تقریبا تمام کشورهای پیرامون افغانستان را درگیر خود کرده است.
حکومت سرپرست در کابل که از رهگذر مبارزه مسلحانه با اشغال به قدرت رسیده، با مساله مشروعیت سیاسی روبه‌رو است و به همین دلیل هنوز از سوی هیچ کشوری به رسمیت شناخته نشده است؛ زیرا پیش‌شرط‌های اصولی کشورهای منطقه و جهان و دغدغه‌های مشترک همسایگان، همچنان به قوت خود باقی است.
در شرایطی که مشخص نیست که پیامدهای ویرانگر ناشی از دو دهه اشغال و جنایت و دروغ و فساد و ترور و تریاک و تباهی، چند نسل دیگر از مردم افغانستان را تحت تاثیر قرار خواهد داد و قربانی خواهد کرد، نکته ناامیدکننده این است که علیرغم شکست اشغالگران و خروج افتضاح ناتو و آمریکا از افغانستان، و نیز با وجود ناکارآمدی آشکار و شرم‌آور نهادهایی مانند شورای امنیت سازمان ملل در مدیریت بحران‌های بین‌المللی، دخالت‌های استعماری بیگانگان برای تعیین سرنوشت سیاسی و مقدرات امنیتی آینده این کشور همچنان ادامه دارد و مصوبه اخیر شورای امنیت سازمان ملل مبنی بر لزوم تعیین یک نماینده ویژه موازی با دفتر یوناما در کابل و نیز برگزاری نشست نمایندگان ویژه کشورها در دوحه، بخشی از سناریوهای مداخله‌جویانه آمریکا و غرب برای افغانستان محسوب می‌شود.
این در حالی است که هم کابل و هم کشورهای مهم همسایه و منطقه، معتقد به یک راهبرد منطقه‌محور برای حل مساله افغانستان هستند و تعیین نماینده ویژه سازمان ملل و حتی برگزاری نشست دوحه را نه فقط غیرضروری؛ بلکه زمینه‌ساز بروز مشکلات تازه، پیچیده‌تر کردن وضعیت و تلاشی خرابکارانه برای خنثی‌کردن ابتکارات منطقه‌ای برای تامین صلح و تحکیم ثبات و استقرار نظم سیاسی مبتنی بر مشارکت ملی در این کشور می‌دانند.
تشکیل گروه تماس منطقه‌ای، ابتکاری عملی و مؤثر است که از سوی تهران، طراحی و ارائه شده و مورد استقبال سایر بازیگران منطقه‌ای و حتی حکومت سرپرست مسلط بر کابل قرار گرفته است. این طرح در صورتی که به درستی عملیاتی شود به تنهایی قادر به قرار گرفتن مساله افغانستان در مسیر درست خود است و می‌تواند مبنای مشارکت مسئولانه تمام کشورهای منطقه و همسایه افغانستان در تعامل نزدیک، سازنده و مبتنی بر واقعیت با حاکمان کنونی کشور و تماس مستمر و مؤثر با سایر طرف‌ها و بازیگران سیاسی، قومی و مذهبی این کشور قرار بگیرد و چشم‌انداز سیاسی آینده افغانستان را رقم بزند.
دیدار‌های مهم اخیر دکتر حسن کاظمی قمی؛ سفیر و نماینده ویژه رییس جمهور ایران در امور افغانستان در کابل و اسلام‌آباد نشان داد که بازیگران تعیین‌کننده، اراده‌ای قوی برای اجرایی شدن این طرح دارند و از آن حمایت می‌کنند؛ ضمن اینکه این طرح پیش‌تر حمایت صریح شرکت‌کنندگان در نشست فرمت مسکو را نیز کسب کرده بود.
ابراز تمایل کابل به میزبانی از نمایندگان ویژه کشورهای همسایه و منطقه درباره آینده سیاسی افغانستان، و همچنین دیدار مورد اشاره امیرخان متقی با نمایندگان ۱۰ کشور منطقه در کابل و تصریح او بر عدم ضرورت معرفی یک نماینده ویژه از سوی سازمان ملل در امور افغانستان و نیز نشست مهمی که قرار است هفته آینده با حضور فرستادگان و سفرای کشورهای منطقه در پایتخت افغانستان برگزار شود، همگی نشانگان واضح از اراده، تمایل و توانایی حکومت سرپرست و بازیگران منطقه‌ای برای عملیاتی کردن یک ابتکار کارآمد منطقه‌محور مانند گروه تماس یا سازوکاری مشابه آن است.
این رویدادها در عین حال، تلاش مذبوحانه آمریکا و دیگر بازیگران بزرگ بیگانه برای دخالت در امور افغانستان و تعیین نقشه راه آینده آن براساس پروژه‌های هژمونیک سیاسی و امنیتی خود را محکوم به شکست می‌سازد و در صورتی که نشست دوحه همچنان به تعیین مسیرهای موازی یا مخالف با راهبرد منطقه‌محور برای حل مساله افغانستان ادامه دهد، خطر تکرار تجارب تلخ پیشین و ادامه چرخه باطل خشونت، ناامنی، درگیری‌های قومی و مذهبی و تبدیل دوباره افغانستان به کانون بحران و بی‌ثباتی برای کل منطقه و چه بسا جهان، جدی و اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
