به گزارش ایراف، این مقاله با این مقدمه آغاز می‌شود که سازمان ملل قرار است، سومین نشست نمایندگان بین‌المللی (کشورهای عضو) خود برای افغانستان را در 30 ژوئن 2024 در دوحه میزبانی کند. هدف این نشست بحث و بررسی درباره موضوعات مهم جهت تقویت تعامل فعال با افغانستان است. این مقاله با تاکید براهمیت حکومت فراگیر و مشارکت زنان در نظام سیاسی، تلاش‌های سازمان ملل را در این باره ارزیابی کرده است.
طالبان با بحران مشروعیت داخلی و بین‌المللی روبروست
محمد داود قیومی در این باره می‌نویسد که در بیانیه سازمان ملل در مورد دوحه تاکید می‌شود که اجزای اصلی تعامل بین‌المللی باید شامل میانجی‌گری بین طالبان و رقبای سیاسی آن، شامل تماس و ارتباط مداوم برای رسیدگی به مسائل و یافتن راه حل‌های سیاسی باشد.
در اوت 2021 طالبان حکومت افغانستان را به دست گرفت و یک حکومت سرپرست تشکیل داد.
با این حال، درگیری‌های سیاسی بین طالبان و احزاب مخالف این گروه که از سال 2001 تا 2021 بر افغانستان حکومت می‌کردند، ادامه یافت.
از زمانی که این گروه پس از فروپاشی حکومت اشرف غنی قدرت را به دست گرفته با بحران مشروعیت داخلی و بین‌المللی مواجه شده است.
اگرچه طالبان برای عادی‌سازی روابط با جامعه بین‌المللی و به رسمیت شناخته شدن رسمی از سوی قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی تلاش کردند؛ اما این اهداف تاکنون به ثمر ننشسته است.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در 18 تا 19 فوریه 2024 نشستی را با حضور نمایندگان ویژه در مورد افغانستان در دوحه قطر برگزار کرد.
در این کنفرانس بر بحران‌های بشردوستانه و حقوق‌بشر و همچنین سایر چالش‌های پیش‌روی افغانستان پس از به دست گرفتن قدرت توسط طالبان تمرکز شد.
در این کنفرانس نمایندگانی از جامعه مدنی افغانستان، گروه‌های زنان و هیات‌های بلندپایه از آمریکا، اتحادیه اروپا و کشورهای منطقه حضور داشتند.
سازمان ملل از رهبران طالبان دعوت کرد که در آن شرکت کنند؛ اما آنها از اعزام هیات خودداری کردند.
طالبان اعلام کردند که عدم مشارکت آنها ناشی از عدم موافقت‌شان با دستور کار سازمان ملل برای تعیین یک فرستاده ویژه برای افغانستان است که وظیفه آن تسهیل هماهنگی بین گروه‌های مختلف و تقویت گفت‌وگو با احزاب مخالف برای رسیدگی به اختلافات است.
در نتیجه، تلاش‌های سازمان ملل برای ارتقای اجماع منطقه‌ای و بین‌المللی بر سر تعیین یک فرستاده ویژه، نتیجه مطلوبی نداشت.
با این وجود، سازمان ملل این نشست را در تسهیل گفتگو میان ذی‌نفعان برای غلبه بر موانع، کاهش خصومت میان طرف‌های افغان و تلاش برای حل چالش‌های کشور، موفقیت آمیز اعلام کرد.
نقش سازمان ملل در حل منازعات افغانستان
داود قیومی در ادامه این از نتیجه بخش نبودن، تلاش‌های سازمان ملل در روند صلح افغانستان می‌گوید.
او در این مورد نوشته است: «از زمانی که دبیرکل سابق سازمان ملل دستورکار صلح را معرفی کرد، سازمان ملل عملیات‌های صلح متعددی از جمله در افغانستان انجام داده است. هدف اصلی این عملیات‌ها تسهیل حل‌وفصل صلح‌آمیز منازعات بین طرف‌های متخاصم است.
اما در این بین تلاش‌های صلح سازمان ملل در چهاردهه گذشته در حل مناقشه بین گروه‌های رقیب در افغانستان شکست خورده است. حتی پس از خروج اتحاد جماهیر شوروی از افغانستان در سال 1988، تلاش‌های سازمان ملل کارساز نبود.
در بخش دیگری از این مقاله آمده است که در دسامبر 2023 شورای امنیت سازمان ملل متحد، قطعنامه 2721 را تصویب کرد و از دبیرکل خواست که یک نماینده ویژه برای افغانستان تعیین کند.
سازمان ملل هدف این موضوع را بهبود صلح در داخل (افغانستان) و کشورهای همسایه و در عین حال ادغام مجدد فعالانه با جامعه جهانی بود.
این قطعنامه بر اهمیت مشارکت برابر، معنادار و امن زنان افغان در تغییر مثبت افغانستان نیز تاکید کرد.
از این رو سازمان ملل متحد برای بحث در مورد امکان یافتن راه‌حل‌های سیاسی برای مشکلات افغانستان، سومین نشست دوحه را از 30 جون تا اول جولای در قطر برگزار خواهد کرد.
با این حال، سازمان ملل از سال 2021 از اعطای مشروعیت عملی به دولت طالبان امتناع کرده و آنها را به عنوان دولت غیررسمی افغانستان می‌شناسد.
قیومی در پایان تاکید میکند که برای مقابله همه‌جانبه با چالش‌های پیچیده در افغانستان، مشارکت قوی بین‌المللی تحت رهبری سازمان ملل بسیار مهم است.
او نقش سازمان ملل را در حل مسایل افغانستان برجسته میکند و می‌گوید: بدون این تعامل، چشمانداز حل‌وفصل منازعات داخلی و دستیابی به صلح پایدار حداقل است.
او توصیه میکند که نقش مشارکت‌های بین‌المللی باید به شکل میانجی‌گری بین طالبان و مخالفان سیاسی آن، ترویج گفت‌وگو و جستجوی راه‌حل‌های سیاسی باشد.
او در مورد نشست دوحه می‌افزاید که کنفرانس دوحه تنها با فراگیری همه جانبه به نتایج معناداری خواهد رسید.
قیومی در ادامه می‌افزاید مشارکت فعال سازمان ملل متحد برای تلاش‌های صلح افغانستان و حل مناقشه ضروری است.
میانجی‌گری سازمان ملل برای جلوگیری از اختلافات میان گروه‌های متخاصم و یافتن راه‌حل‌های سیاسی در افغانستان لازم است.
حضور هیئت سطح پایین طالبان در نشست دوحه
سومین نشست دوحه فردا به رهبری سازمان ملل و با هدایت رزماری دی کارلو؛ معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی و صلح با حضور نمایندگان ۳۰ کشور و نهاد بین‌المللی برگزار خواهد شد.
این نشست که برای اولین بار طالبان نیز در آن حضور دارند با انتقادات گسترده از جانب گروه‌ها و جریان‌های مختلف افغانستان و ناظران خارجی مواجه شده است.
برخی تحلیل‌گران این نشست را منتج به شکست می‌دانند و برخی دیگر آن را مسیری برای مشروعیت دادن به طالبان تعریف می‌کنند.
در همین حال، انتقادها از سازمان ملل نیز شدت گرفته و منتقدان، این سازمان را متهم به مماشات با طالبان کرده‌اند.
از سوی دیگر هرچند طالبان هیات اعزامی خود به دوحه را «چندسازمانی» معرفی کرده؛ اما کارشناسان نظر مخالف دارند و معتقدند که این ترکیب، نشانه حضور طالبان در سطحی پایین است، چرا که هیچ وزیر یا مقام عالی رتبه در ترکیب آن قرار ندارد.
این در حالی است که جای امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه طالبان نیز در این نشست خالی است.
طالبان در شرایطی قرار است در این نشست حضور یابند که برخلاف دو نشست قبلی، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل این نشست را رهبری نمی‌کند؛ فردی که طالبان خواستار گفت‌وگوی مستقیم با او در روند دوحه بودند؛ درخواستی که در دومین نشست دوحه رد شده بود.
پیشنهاد می شود: سازمان ملل متحد: هدف نشست دوحه وادار کردن طالبان به انجام تعهدات قانونی است
