به گزارش ایراف، محمود امتی، نایب رییس انجمن حمل ونقل بین المللی خراسان رضوی در مورد شرایط تراتزیتی با افغانستان گفت: تجارت و رابطه اقتصادی ما با افغانستان تراز مثبتی دارد که به نفع ایران است. در همین راستا در حدود تقریباً ۲۰ سال پیش یک قرارداد دو جانبه‌ای بین دو کشور در سطح روسای جمهور توافق شده، مبنی بر اینکه ناوگان دو کشور بتوانند در کشور دیگری تردد بکنند.
نایب رییس انجمن حمل ونقل بین المللی خراسان رضوی گفت: کامیون‌های ناوگان افغانستان که تمایل ورود به ایران را دارند، تعدادشان خیلی زیاد است و مجبور هستند تایم زیادی در نوبت بمانند. از آن طرف افغانستان طوری عمل می‌کند که کامیون‌های ایران ۲۰ الی ۳۰ روز در افغانستان توقف داشته باشند تا نوبتشان بشود.
وی در ادامه توضیح داد: در این موضوع به دلایلی باید اصلاحاتی انجام می‌شد؛ اولین موضوع این بود که ناوگان در کشور افغانستان بسیار ارزان، اما در ایران ناوگان الی سه برابر قیمت جهانی در آن موقع قیمت داشت. یکی دیگر از مواردی که این موازنه را بهم می‌زند، ارزان بودن سوخت در ایران و گران بودن در افغانستان است. به هر جهت سازمان حمل و نقل قانونی را وضع کرد که افغان‌ها بابت سوخت مصرفی خودشان ما به التفاوت سوخت را در ایران پرداخت بکنند.
امتی اشاره کرد: مورد بعدی این بود که کالاهایی که حمل و جابه‌جا می‌شد بیشتر مقصدشان افغانستان بود یعنی اینکه اکثر کالاهایی ترانزیتی از ایران به مقصد افغانستان بود. اصل توافقنامه ایرادی نداشت، ولی ما در اجرا عملاً از گذشته مشکلات و معضلاتی داریم که مقداری برای تجارت هزینه بر شده و حواشی و مشکلات جانبی را خلق کرده است. این مشکلات و موانع باعث شده که هزینه تمام شده کالاها و هزینه‌های حمل ونقل گاهاً برای هر کامیون تا ٣٠٠درصد افزایش کرایه داشته باشیم.
نایب رییس انجمن حمل ونقل بین المللی خراسان رضوی اشاره کرد: عملاً در سالهای اخیر تقریباً 90 درصد کالاهای صادراتی به مقصد افغانستان از سه مرز دوغارون، ماهی رود و میلک کالاهای صادراتی از ایران با کامیون ناوگان افغانستانی حمل شود. مجوز و ورود موقت می‌گیرند و داخل کشور خالی حرکت می‌کنند و از آنجا مقداری بارگیری می‌کنند و به مقصد افغانستان حرکت می‌کنند. مثلاً در مسیر بندرعباس به نیمروز تقریباً بالای ۹۰ الی ۹۵ درصد محمولات ترانزیتی توسط ناوگان کشور افغانستان حمل می‌شود.
با این حال امتی گفت: در مسیر مرز ماهی رود یا ابونصر فراهی برخی محمولات ترانزیتی توسط کامیون‌های افغان و اکثریت توسط کامیون‌های ناوگان ایرانی حمل داخلى می‌شود. همچنین کالاهای ترانزیتی به مقصد اسلام‌قلعه اکثریت توسط ناوگان ایرانی حمل می‌شود، اما کالاهای ترانزیتی از بندر عباس به مقصد هرات معمولاً ۵۰ درصد با ناوگان افغانستانی و ۵۰ درصد با ناوگان ایرانی حمل می‌شود.
وی ادامه داد: اخیراً در مرز دوغارون شاهد توقف کامیون‌های خالی ایرانی در برگشت از اسلام‌قلعه به داخل ایران بودیم. این موضوع علت‌های مختلفی دارد که اگر چه تقریباً خیلی کم شده ولی واقعیت این است تا قبل از این کامیون‌های خالی ایرانی که می‌خواستن از افغانستان وارد ایران بشوند، توسط مدیریت گمرک اسلام‌قلعه متوقف می‌شدند و گاهاً بالغ بر ۲۰۰۰ الی ۲۵۰۰ دستگاه کامیون متوقف بود. علت این توقف این بود که کامیون‌های ناوگان افغانستان که تمایل ورود به ایران را دارند، تعدادشان خیلی زیاد است. از آن طرف افغانستان طوری عمل می‌کند که کامیون‌های ایران باید ۲۰ الی ۳۰ روز در افغانستان توقف داشته باشند تا نوبتشان بشود.
امتی در خصوص توقف کامیون‌های ایرانی توضیح داد: این موضوع به دلیل تصمیم‌گیری‌های اشتباهی از داخل افغانستان است، چون کامیون‌های افغانستانی ۲۰ الی ۴۰ روز در نوبت می‌مانند. از این رو می‌گویند که چرا کامیون‌های ایرانی از مرز رد بشوند، بارگیری بکنند و برگردند. همین باعث شده بود که افغانستان سیاستی را اعمال بکند تا کامیون‌های ایرانی با توقف‌های طولانی داخل افغانستان آن هم با مشکلات، گرفتاری‌ها و عدم امکانات رفاهی در گمرک اسلام‌قلعه معطل بمانند و تا یک هفته قبل ۲۰ الی ۲۵ روز کامیون‌های ایرانی توقف داشتند.
در خصوص عوارض و عواقب توقف ناوگان ایرانی داخل افغانستان امتی اشاره کرد: این توقف باعث کمبود کامیون در ایران می‌شود و محموله‌های ترانزیتی در بندرعباس و در بنادر دیگر متوقف می‌شوند. به همین دلیل هزینه انبارداری به قیمت کالاها افزوده می‌شود. همچنین در این مدت تا 1000 الی 1300 دلار افزایش کرایه داشتیم. با این حال نهایتاً همه این محمولات مقصدش افغانستان است و مربوط به تجار و شرکت‌های افغانستان هستند و مصرف کننده اینها مردم افغانستان هستند؛ از این رو متاسفانه اعمال این سیاست‌ها باعث می‌شود که محموله‌ها دیرتر برسد و با افزایش کرایه‌ها مواجه بشوند.
امتی افزود: این فراز و فرودها و تصمیم‌گیری‌های مقطعی و اشتباهی در مدیریت دو طرف صورت می‌گیرد و باعث شده که افزایش کرایه حمل داشته باشیم. همچنین تجار، تولیدکننده‌ها و شرکت‌های ایرانی و افغانستانی با افزایش کرایه‌ها و تاخیر در ارسال کالاها مواجه بشوند. ناوگان دو کشور سرمایه ملی است که متاسفانه گاهاً ۲۰ الی ۲۵ روز در مرزها متوقف می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه بیش از ۹۰ درصد حمل محمولات صادراتی و ترانزیتی از داخل ایران توسط اعضای شرکت‌های حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی انجام می‌شود، گفت: حدوداً بیش از ۴ الی ۵ هزار ناوگان افغانستانی و بیش از ۹ الی ۱۰ هزار ناوگان ایرانی تحت پوشش دارند. البته این تعداد گاهاً ممکن است 50 درصد کاهش یا افزایش داشته باشد، زیرا بخشی از دور خارج می‌شوند و بخشی به حمل داخلی می‌پردازند. آمار دقیقی نمی‌توان ارائه کرد. اما بیش از ۱۰ الی ۱۲ هزار ناوگان ایرانی و افغانستانی تحت پوشش این انجمن هست که کالاهای افغانستانی را حمل می‌کنند.
امتی مطرح کرد: ورود ناوگان افغانستان به کشور با یکسری تبعات، عواقب و حواشی همیشه همراه بوده است. متاسفانه گاهاً قاچاق مواد مخدر توسط ورود این کامیون ها صورت گرفته است. تعداد زیادی شاید در بحث قاچاق سوخت در قالب باكهاى اضافه و غيراستاندارد وبه أشكال مختلف درگیر هستند. هر کدام از این موارد تبعات منفی اقتصادی و اجتماعی را در پی دارد و به هر جهت مقداری سطح این تخلفات افزایش پیدا می‌کند. متاسفانه کنترل و بازرسی‌هاس مرزی هم به همان نسبت زیاد می‌شود و همین موضوع باعث می‌شود که ضرر کننده اصلی تجار، شرکت‌ها و تولید‌کننده‌های داخل و افغان باشند که محموله‌هایشان در مرز متوقف می‌شودو هزینه‌ها بالا برود. اگر مقایسه‌ای بین ورود کامیون‌های افغانستانی و حمل محمولات ترانزیتی که به افغانستان دارند، داشته باشیم شرایط بهتری نسبت به ناوگان ایرانی در افغانستان دارند. کامیون‌های افغانستانی داخل کشور ما تقریباً در تمام استان‌ها تردد می‌کنند تا محموله‌های صادراتی را بارگیری بکنند. در واقع بیشترین بارها توسط ناوگان افغانستانی انجام می‌شود. تا اینجا ایرادی ندارد، زیرا یک پروتکل دو طرفه است. ولی در مسیر مرز اسلام‌قلعه به هرات و دوغارون به اسلام‌قلعه گاهاً با سختگیری افغان‌ها مواجه هستیم که باعث می‌شود ناوگان ملی ما در مرز متوقف بشود. متاسفانه یک تصمیم غیر منصفانه‌ای است که باعث افزایش کرایه‌های حمل و نقل و نهایتاً ضرر هنگفتی را به روابط حمل و نقلی و تجاری دو کشور وارد می‌کند.
وی در ادامه مطرح کرد: اما نهایتاً اگر ما بخواهیم به عنوان بخش حمل و نقل ارزیابی و جمع‌بندی داشته باشد این است که در دو طرف مشکل داریم. جمهوری اسلامی ایران در ورود کامیون‌های افغانستانی گاهاً انقدر کنترل‌ها و بازرسی‌ها را شدید و ضعیف انجام می‌دهد که مثلاً در مرز نیمروز ورود کامیون‌ها به حداقل می‌رسد. بخش حمل و نقل منکر نظارت و بازرسی نیستیم، ولی برای کنترل و بازرسی امکانات و ابزارهای به روز وجود دارد و نباید کندی و توقف باعث این شود که در روز ما مثلاً ۲۰ الی ۳۰ تا کامیون را نتوانیم بیشتر وارد کنیم. از منابع و نیروی انسانی بیشتری استفاده شود یا اینکه فرآیند و مکانیزم در مرزها از ابزارهای به روز استفاده شود تا توقف کامیون‌ها ادامه نداشته باشد.
نایب رییس انجمن حمل ونقل بین المللی خراسان رضوی دلیل توقف کامیون‌های ایرانی توسط افغانستان را صرفاً به خاطر حمایت از ناوگان خودشان مطرح می‌کند و در ادامه گفت: در مجموع اگر بخواهد این رویه ادامه داشته باشد متاسفانه دو کشور ضرر خواهد کرد. در واقع این داستان متوجه کشور، تجار و مردم افغانستان به عنوان مصرف‌کننده خواهد شد. همچنین ناوگان ملی دو کشور صدمه می‌بیند پ سرمایه هنگفتی متوقف می‌شود.
امتی با اشاره توافقنامه‌های دو کشور بیان کرد: در توافقنامه‌های دو جانبه‌ای که همواره دو کشور در کمیسیون‌های اقتصادی و خاص حمل و نقلی داشتند همواره تاکید بر روان‌سازی مرزها، افزایش بر تعداد خروجی و سهولت داشته‌اند. همواره از اینکه توقفات را به حداقل برسانیم و روان سازی بشود، صحبت می‌کنند. همچنین مطرح می‌شود که ترددها باید به حداکثر خودش برسد. اما عملاً ایتثن تپافقات فقط روی کاغذ امضا می‌شود، ولی در مرحله عمل، اجرا نمی‌شود.
وی تصریح کرد: در سال گذشته طی ملاقات و نشست‌های دو جانبه که در سطح مدیران وزارتخانه و مدیران ارشد دو کشور برگزار شد, توافقات زیادی انجام شد. روی سه مرز توافقاتی صورت گرفت که ساعت کاری را افزایش دهند و تعداد خروجی را مشخص کردند که تعداد تردد کامیون مثلاً در مرز دوغارون برای شروع ۱۲۰۰ دستگاه باشد و برای سایر مرزها هم به همین شکل مشخص کردند؛ اینها توافق‌های خوبی است و همه بر آن تاکید داشتند. اما متاسفانه با اعمال سلیقه مدیران مرزی دو طرف شرایط تغییر کرد.
در نهایت امتی گفت: اگر مدیران دو کشور به این باور رسیدن که توقف‌های مرزی کاهش پیدا بکند و سهولت ایجاد شود، تعداد تردد ناوگان دو کشور افزایش پیدا می‌کند. همین موضوع باعث می‌شود کالاهای صادراتی به مقصد افغانستان ارزان‌ترو مناسب‌تر باشند. از سوی دیگر سرمایه ملی و ناوگان دو کشور متوقف نخواهند شد. این شرایط هم زمانی ایجاد می‌شود که دو طرف به این باور برسند و به قراردادها و توافقات دو جانبه‌ای که داشتند، عمل بکنند.
پیشنهاد می شود: ساعت کاری مرز ماهیرود افزایش یافت
