دکتر نسرین فقیه ملک‌مرزبان، استاد زبان و ادبیات فارسی و عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا با تبیین جایگاه افغانستان در مانایی و پویایی زبان فارسی با بیان اینکه “من تصور نمی‌کنم که هیچ قدرتی بتواند زبان فارسی را از افغانستان جدا بکند” افزود: “اینجا محل سنایی و خواجه عبدالله انصاری و زادگاه مولوی است. شوخی نیست، اینقدر دانشمند از بلخ و غزنه و هرات و انواع شهرهای افغانستان بلند شدند که مگر ممکن است یک فرزندی بتواند پدر خودش را فراموش کند؟! چطور ممکن است زبان ادراکی با چنین قدرتی کنار زده شود.”
این استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه الزهرا در گفتگوی اختصاصی با ایراف با مرور اجمالی ادوار مختلف زبان و ادبیات فارسی در افغانستان، مجموعه‌ای از عوامل همچون تفاوت نژادها و خانواده‌ها و یا وجود اختلافات سیاسی که در دوره‌های تاریخ معاصر افغانستان بروز داشته را بستری دانست که “عرصه را برای خارجی‌ها و بیگانگان از زبان و فرهنگ افغانستان در آن کشور باز کرده است.”
در همین راستا خانم فقیه ملک‌مرزبان در ادامه افزود: “نخستین کاری که افغانستان از نظر من باید انجام دهد، رفع این اختلافات است. نه به این معنا که همه یک‌سو و یک‌جهت یکدیگر را به یک شکل قبول داشته باشند؛ بلکه به این معنا که با همه تفاوت‌هایی که در هر کشوری وجود دارد، اتحاد و امنیت‌شان را دوست داشته باشند و اجازه ورود خارجی را ندهند و متولی امورشان باشند.”
ملک‌مرزبان، افغانستان را از لحاظ غنای زبان و ادبیات فارسی کشوری ثروتمند و دارای گنجینه‌های سترگ تعبیر نمود که توجه به چنین گنجینه و پیشینه‌ای می‌تواند راه برون‌رفت افغانستان به سمت توسعه و پیشرفت باشد: “افغانستان در حوزه زبان به تاریخ خودش توجه کند و به ثروت و گنجینه ادبیات خودش توجه نماید. افغانستان هر آنچه که دارد پشتوانه‌اش می‌شود برای حرکت‌های پیش‌روی. مسلما الان هم افغانستان باید خودش را در عرصه‌های علم، فرهنگ و ادب پیش ببرد، چنانکه مردمان باهوش این کشور در دوره‌ها و قرون مختلف، سرآمد منطقه و جهان بودند. به نظر من افغانستان باید به انواع داشته‌ها و ثروت‌هایش توجه بکند و نه نداشته‌هایش. نداشته‌ها را به دست می‌آورد چون باهوش است.”
این استاد زبان و ادبیات فارسی، با یادآوری خاطره سفر چند سال اخیرش به کابل و شرکت در یک نشست علمی میان دانشگاهیان و فرهنگیان ایران و افغانستان، در موضوع همگرایی، تلاش‌های دو کشور را در زمینه توسعه مناسبات و تعاملات در حوزه زبان فارسی خوب و مناسب ارزیابی کرد که نباید عوامل سیاسی و بدخواهان دو کشور در این زمینه سنگ‌انداز شود: “چنین به نظر می‌رسد که تحولات سیاسی و مقوله‌‌های مختلف ایدئولوژی و نظامی باعث می‌شود که گاهی برخی بدخواهان تلاش‌هایی بکنند که هم روابط ما به اندازه کافی نباشد و هم اینکه ما در این قضیه، به درستی به توسعه و پیشرفت نرسیم، اما مطمئنم هوشمندانی که در افغانستان و ایران وجود دارند، می‌فهمند که باید متولی پیشرفت زبانی باشند که به شدت قابلیت دارد و آثار ادبیات فارسی کمک می‌کند که ما این قدرت و گنجینه را درک کنیم.”
فقیه ملک‌مرزبان، بقای ایران و افغانستان را در درهم‌تنیدگی و پیوستگی یکدیگر دانست که می‌بایست زمامداران هر دو کشور نسبت به شیطنت‌بازی‌های بدخواهان هوشیار باشند: “هم دوستان افغانستانی و هم عزیزان ایرانی حواس‌شان باشد که از هر دو ملت، افرادی هستند که به هر حال طالب عدم اتحاد و پیشرفت و هماهنگی هستند که عمدا می‌خواهند بین ما اختلاف بیندازند. باید حواس‌مان باشد که اینجور تصمیمات شیطنت‌بار اصلا نبایستی در عشق و علاقه ما به همدیگر خللی ایجاد کند، در این حوزه طبیعتا مدیریت‌های ناکافی وجود دارد که عمدی نیست اما کفایت کافی ندارند و ما باید بپذیریم که در هر دو کشور اینجور چیزها طبیعی است و به همین دلیل افراد هوشمند، دانشمند و ادیب هر دو کشور باید بفهممیم که بقای ما به هم وابسته است. بقای ایران و افغانستان در همدیگربودن و با همدیگربودن است.”
عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا، در پایان این گفتگو برگزاری کنفرانس‌های علمی و فرهنگی و تبادلات مکتوب میان دانشگاهیان و فرهنگیان ایران و افغانستان را ضروری دانست و گفت: “در صورتی که بفهممیم اعضای یک خانواده هستیم با عشق و علاقه در کنار هم، زبان و ادبیات و تمام مسائل‌مان را پیش می‌بریم. و باید بدانیم در حوزه‌های مختلف ترانه، فیلم، هنر و در همه انواع آن، در کنار هم، برای هویت تاریخی خودمان باید بجنگیم.”
پیشنهاد می شود:رهبر طالبان: تفاوت قائل شدن میان زبان فارسی و پشتو مجازات دارد
