تامین برق یکی از چالشهای جدی دولت سرپرست افغانستان محسوب میشود. هنوز هم نتوانستند که این مشکل را به طور عمده حل کنند. سیاست دولتهای افغانستان تا به امروز واردات برق از کشورهای همسایه با قیمت پایین بوده است. از این رو به تولید برق در داخل کشور یا همکاری با کشورهای دیگر برای تولید برق توجه لازم را نداشته است.
به گزارش ایراف؛ این سیاست با دلایل متعدد تا به امروز قابل استدلال بوده اما تقاضای همزمان برق در کشورهای صادرکننده و افغانستان در زمستان به اوج خود میرسد، از این رو مشکل بیبرقی برای شهروندان افغانستان بوجود میآید. این مشکل سالهاست دامنگیر افغانستان بوده است.
طبق آمار شرکت ملی برق افغانستان (برشنا) در طول سالهای گذشته همواره حدود ۸۰ درصد برق افغانستان از همسایههای شمالی، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان و ایران تامین شده است. ازبکستان بالاترین صادرات برق را به افغانستان دارد. با این حال در فصل زمستان نیاز داخلی به برق در اکثر این کشورها بسیار زیاد میشود و به همین دلیل مقدار برق صادراتی این کشورها به افغانستان در زمستان کم خواهد شد.
به جز شهروندان افغانستانی، کارخانهداران و صاحبان صنایع نیز از ضعف تولید برق گلایه دارند و ادعا میکنند که به دلیل قطعی برق تاکنون صدها هزار افغانی متضرر شدهاند. با روی کار آمدن دولت سرپرست، موضوع تولید و تامین برق در افغانستان مورد توجه قرار گرفته است. دولت سرپرست افغانستان سعی دارد پای کشورهای مختلف را به تولید برق این کشور باز کند و تا امروز چندین قرارداد در خصوص تولید برق بادی و خورشیدی با برخی کشورها بسته است.
برخی کارشناسان مسائل اقتصادی در افغانستان تاکید دارند که این کشور بستر مناسبی برای مزارع خورشیدی دارد و خواستار سرمایهگذاریهای بیشتر در این بخش شدهاند. حکومت سرپرست نیز برای تولید برق به سمت سرمایهگذاری در این بخش رفته است. یکی از کشورهایی که میتواند با افغانستان اهداف راهبردی برای تولید و گسترش روابط در خصوص انرژی داشته باشد، بدون شک ایران خواهد بود. افغانستان در کنار کشورهای آسیای مرکزی، از ایران نیز برای غرب این کشور برق وارد میکند.
دو کشور از منابع خوبی برخوردار هستند و میتوانند پروژههای متعددی در خصوص تولید برق با هم پیش ببرند و همکاریهای دو جانبه داشته باشند. حتی تهران و کابل میتوانند از شهرهایی که در مرز ایران و افغانستان است برای احداث نیروگاههای خورشیدی و بادی استفاده کنند. همچنین ایران میتواند همکاریهای فنی در زمینه تولید برق در افغانستان داشته باشد.
کابل و تهران میتوانند همکاریهای مشترکی در تعمیر توربینها و ترانسهای برق افغانستان، کاهش تلفات شبکه برق و توسعه شبکه برق افغانستان داشته باشند. همچنین ایران در خصوص احداث خط انتقال زرنج، توافق برای ترانزیت برق، نوسازی شبکه برق افغانستان میتواند با کابل توافقات متعددی داشته باشد. در این خصوص چندی قبل عبداللطیف منصور، سرپرست وزارت انرژی و آب دولت طالبان با رییس شرکت توانیر ایران دیداری داشت و دو طرف در این دیدار درباره تحکیم همکاری بیشتر در بخش انرژی برق میان دو کشور تاکید کردند. همچنین منصور خواست که ایران تعرفه انرژی برق را کاهش دهد.
در شرایطی که ایران و افغانستان پروژههای اقتصادی فراوانی با همکاری هم دنبال میکنند، بدون شک همکاری برای احداث نیروگاههای مختلف برای تولید برق برای دو کشور پرسود خواهد بود. احداث نیروگاه برق مشترک میان افغانستان و ایران میتواند حتی به تامین برق دیگر کشورهای همسایه نیز کمک کند و یک هدف راهبردی میان تهران و کابل تعریف شود. با این حال این شرایط مستلزم روابط و قراردادهای مختلف میان دو کشور است تا شرایط برق افغانستان را تغییرات جدی بدهد.
پیشنهاد می شود: احتمال آغاز پروژه نیروگاه ۵۵ مگاوات برق گازی در بلخ