به گزارش ایراف به نقل از گزارش امروز(دوشنبه، ۸ دی) رسانههای داخلی افغانستان، احمد جان بلال مسئول شرکت مجری این پروژه گفته، با رسیدن خط لوله تاپی به هرات، مرحله نخست بهرهبرداری داخلی آغاز خواهد شد.
در این مرحله، گاز وارداتی ابتدا به پارک صنعتی هرات و برخی پروژههای تولید برق اختصاص مییابد و سپس امکان توزیع آن برای مصرفکنندگان شهری نیز فراهم خواهد شد.
مقامهای طالبان میگویند این روند میتواند بخشی از نیازهای صنعتی و انرژی هرات را تأمین کند.
عبدالباری عمر، رییس شرکت برقرسانی افغانستان(برشنا) نیز اعلام کرده است که مذاکرات با ترکمنستان برای نهاییسازی قیمت گاز وارداتی ادامه دارد و پس از تعیین نرخ، مقدمات ایجاد ایستگاههای گازرسانی و تولید برق از گاز فراهم خواهد شد.
در همین حال، حمدالله فطرت معاون سخنگوی حکومت طالبان تأکید کرده که این پروژه برای افغانستان اهمیت راهبردی دارد و این حکومت خود را متعهد میداند که بخش مربوط به خاک افغانستان را در کوتاهترین زمان ممکن تکمیل کند.
به گفته او، فاز نخست شامل رساندن خط لوله به هرات است و پس از آن، ادامه مسیر تا جنوب افغانستان و سپس عبور خط لوله از پاکستان به هند در چارچوب توافقهای منطقهای دنبال خواهد شد.
بر اساس اطلاعات رسمی، حدود ۸۱۶ کیلومتر از مسیر خط لوله تاپی از خاک افغانستان عبور میکند.
این پروژه که هدف آن انتقال گاز ترکمنستان به جنوب آسیا و تقویت همکاریهای اقتصادی منطقهای است، در سال ۲۰۱۵ آغاز شد اما به دلیل چالشهای مالی، سیاسی و امنیتی، اجرای بخش افغانستان چندین بار متوقف شد.
سرانجام در سپتامبر ۲۰۲۴، کار اجرایی آن در افغانستان دوباره از سر گرفته شد.
پروژه تاپی با مشارکت چهار کشور ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند اجرا میشود و هر یک از این کشورها در چارچوب توافقهای مشترک، نقش مشخصی در ساخت و بهرهبرداری از آن بر عهده دارند.
چالشهای منطقهای؛ از تنش طالبان و پاکستان تا اختلاف دیرینه اسلامآباد و دهلینو
در کنار مشکلات امنیتی و مالی، تنشهای سیاسی و مرزی در منطقه نیز از مهمترین چالشهای پیشروی پروژه تاپی به شمار میرود.
در سالهای اخیر، روابط پاکستان و طالبان افغانستان بهدلیل افزایش حملات گروههای مسلح در خاک پاکستان و اتهام اسلامآباد مبنی بر حضور این گروهها در افغانستان، بهشدت تیره شده است.
بستهشدن مکرر گذرگاههای مرزی، درگیریهای مرزی و تنشهای دیپلماتیک، فضای همکاری اقتصادی میان دو طرف را تحت فشار قرار داده و میتواند روند اجرای پروژههایی مانند تاپی را کند کند.
از سوی دیگر، اختلافات دیرینه پاکستان و هند نیز بر آینده این پروژه سایه انداخته است.
روابط پرتنش دو کشور، که از مسائل مرزی تا رقابتهای سیاسی و امنیتی را در بر میگیرد، بارها بر همکاریهای اقتصادی منطقهای تأثیر گذاشته است.
از آنجا که هند یکی از خریداران اصلی گاز در پروژه تاپی است، هرگونه تشدید تنش میان دهلینو و اسلامآباد میتواند بر تعهدات طرفین، زمانبندی اجرای پروژه و حتی اقتصادیبودن آن اثر منفی بگذارد.
ترکیب این دو سطح از تنش—میان پاکستان و طالبان افغانستان، و میان پاکستان و هند—فضای کلی همکاری منطقهای را پیچیدهتر کرده و احتمال ایجاد تأخیر در بخشهایی از مسیر پروژه تاپی را افزایش میدهد.
