به گزارش ایراف، منابع معتبر میگویند که معدن «چهلکان» در شهرستان «شهر بزرگ» بدخشان یکی از بزرگترین معادن طلا در این ولایت است که طالبان وابسته به قندهار، شبکه حقانی و طالبان تاجیکتبار بر سر استخراج آن همیشه در نزاع بودهاند.
محمد اسماعیل غزنوی؛ والی تازهگماشتهشده طالبان در بدخشان به دستور مستقیم ملا هبتالله آخوندزاده؛ رهبر طالبان و هدایتالله بدری؛ سرپرست وزارت معادن، اکثر قراردادهای استخراج معدن طلا را با چینیها امضا کرده و دیگر مقامهای این ولایت نمیتوانند چنین قراردادهایی را با خارجیها ببندند.
منبع میافزاید که حضور چشمگیر چینیها در ولایتهای بدخشان و تخار، نگرانیهای مردم را افزایش داده و مردم محلی بیشتر کنار زده میشوند و حتی چینیها مردم را بهکار نمیگیرند.
گفته میشود که کارگران و مهندسان چینی به طور گسترده در افغانستان به ویژه در ولایتهای شمالی حضور دارند و حتی بر مردم محلی زورگویی میکنند.
منابع ایراف از قول ساکنان محلی میگویند که تلاش طالبان قندهاری برای تصاحب و استخراج معادن بهگونهای است که به نظر میرسد برای غارت و چپاول آمدهاند؛ زورگویی، آدمکشی و غارت معادن به صورت غیراصولی یکی از روشهای اساسی این گروه میباشد.
عوامل شبکه حقانی در جستجوی طلا
در این میان، قاری معاویه؛ از افراد نزدیک به سراجالدین حقانی در شهرستان «شهر بزرگ» بدخشان به دنبال آن است تا زمینهای دارای طلا را پیدا کرده و فورا به بزرگان شبکه حقانی اطلاع دهد.
یک منبع از ریاست معادن بدخشان به ایراف گفت، گاهی بر سر استخراج معادن میان بزرگان پشتون تنش رخ میدهد؛ اگرچه این منبع تصریح کرده که نمیتواند تشخیص دهد که در میان افراد درگیر اختلاف و رقابت، کدامیک وابسته به قندهارو کدام طرف حقانیها هستند؛ اما از اینکه قندهاریها و هلمندیها همیشه متحد بوده و با پشتونهای دیگر ولایات تنش داشته، دریافته که اختلاف در اصل میان شبکه حقانی و قندهار جریان دارد.
رد پای حاجی بشیر نورزی
یک مالک معدن طلا در تماس با ایراف گفت: حاجی بشیر نورزی؛ قاچاقچی بزرگ مواد مخدر و از اصلیترین حامیان مالی طالبان که در آمریکا به دوبار حبس ابد محکوم شده بود و از حمایت مستقیم رهبر طالبان برخوردار است، برضد طالبان وابسته به شبکه حقانی فعالیت میکند و با آنها بر سر استخراج معدن رقابت دارد.
حد اقل دو منبع محلی از بزرگان قومی شهرستان «شهر بزرگ» در تماس با ایراف گفت: حاجی بشیر نورزی تاجیکها را نیز فریب داده و یکی از شرکای مستقیم خود به نام فیصل خراسانی؛ تاجر تاجیکتبار را سرگرم بازی بزکشی ساخته و خود به غارت و چپاول معادن میپردازد.
منابع همچنین میگویند که حاجی بشیر نورزی در معادن طلای بیکادور در شهرستان راغستان، معدن لاجورد در شهرستان کران و منجان، معدن بیروج در شهرستان جرم، معدن یاقوت در شهرستان خاش و معدن طلای دوآبه در شهرستان یفتل بالا بدخشان نیز مستقیما دست دارد و زمینداران و معدنداران مجبور و مکلف هستند با او قرارداد ببندند.
نقش استخبارات طالبان در استخراج معادن بدخشان
یک منبع محلی میگوید، شخصی به نام حافظ عبدالهادی از نزدیکان رییس استخبارات بدخشان و از افراد خاص وزیر معادن طلالبان است که نزدیک به ۵٠ فرد مسلح غیرمسئول دارد. حافظ عبدالهادی از شهرستان سنگین ولایت هلمند است.
حافظ عبدالهادی با شبکه حقانی و همچنین افراد وفادار به فصیحالدین فطرت؛ رییس ستاد ارتش طالبان، همیشه در تنش بوده و در استخراج معادن پیرو هیچ قانون و اصولی نیست.
یک منبع محلی به ایراف میگوید، حافظ عبدالهادی با محافظان خود، مناطق تحت تصرف مقامها و مردم بدخشان را غصب کرده و دو ماه پیش، دو نفر از افراد قاری فصیحالدین فطرت را در شهرستان یاوان کشته و تعدادی را نیز زخمی کرده بود.
این منبع گفت که زمینهایی که مردم آن را «زرخرید» کرده و یا سالها از آبا و اجدادشان به ارث باقی مانده، حافظ عبدالهادی به زور تصاحب میکند و کسی در مقابل او قادر به ایستادگی نیست.
به گفته منبع، وقتی تنشها بر سر زمین تشدید شد، هیاتی از کابل به بدخشان رفت و دعوای زمین را به نفع طالبان بدخشانی اعلام کرد؛ اما حافظ عبدالهادی بازهم به این تصمیم قانع نشد و زمین را به دستور هدایت الله بدری غصب کرد.
حضور گسترده چینیها
همانگونه که در بالا نیز اشاره شد، منابع به ایراف میگویند که چینیها بهگونه گسترده در استخراج معادن افغانستان به خصوص در معادن شمال، از جمله پنجشیر و تخار، دست دارند.
شاهدان محلی میگویند که اگر کسی یکبار از مسیر کابل به شمال سفر کند، حتما به چینیهایی برمیخورد که در حال سفر به سوی شمال هستند.
چینیها اکثرا با پشتونهای قندهاری و هلمندی، قاری فصیح الدین فطرت؛ رییس ستاد ارتش طالبان و مولوی ایوب خالد؛ والی پیشین بدخشان شراکت دارند و در استخراج معادن تحت حمایت مستقیم آنان فعالیت میکنند.
نکته قابل تامل این است که در تمام معادنی که پشتونها آن را استخراج میکنند، هیچ فرد بدخشانی حتی به عنوان کارگر پذیرفته نمیشود؛ چیزی که بارها به بروز اعتراضات از سوی ساکنان محلی انجامیده و این اعتراضات به شدت سرکوب شده است.
فیصل خراسانی با مولوی سیفالدین تائب؛ معاون اداره امور حکومت طالبان، صدها جریب زمین را به زور در این شهرستان غصب کرده و در حال استخراج معادن آن هستند.
طالبان تاجیکتبار
به جز فصیح الدین فطرت، رییس ستاد ارتش طالبان، دیگر تجار محلی چند معدن در اختیار دارند؛ ولی در مقایسه با پشتونها کمتر از ۵ درصد معادن بدخشان در تملک آنان است.
اگرچه گزارشهایی مبنی بر اخاذی افراد فصیحالدین و امانالدین منصور از معدنداران نشر شده بود؛ اما منابع ما چنین رویدادی را صراحتا رد کردند.
به این ترتیب، استخراج معادن بدخشان و سایر ولایتهای شمال افغانستان به سرعت جریان دارد، طلا و دیگر اشیای قیمتی این ولایات در استخراج و تاراج است.
بیشتر بخوانید:
ممنوعیت کشت تریاک در افغانستان؛ قاچاق مواد مخدر صنعتی به آسیای مرکزی افزایش یافته است
توسعه کریدور راهآهن هرات–بلخ، محور مذاکرات ایران و افغانستان
